เสียงธรรมจากวัดท่าขนุน วันอาทิตย์ที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๖๘

[ตัวเล็ก]

เสียงธรรมจากวัดท่าขนุน วันอาทิตย์ที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๖๘

[เถรี]

วันนี้ตรงกับวันอาทิตย์ที่ ๒ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๘ ช่วงนี้พวกเราไปอบรมกันหลายรูป รวมทั้งไปเป็นพระวิทยากรและกองงานตรวจข้อสอบด้วย ก็จะเหลืออยู่กันน้อยลงไปหน่อย งานอะไรที่คนอื่นเคยทำอยู่ เราก็ต้องแบกภาระทำแทนไปด้วย ซึ่งเรื่องพวกนี้จะว่าไปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นทางโลก หรือว่าทางคณะสงฆ์ เราก็ควรที่จะศึกษาแล้วก็ทำงานส่วนของคนอื่นให้ได้ด้วย

ในทางการทหารนั้น นายทหารทุกนายจะต้องทำหน้าที่เหนือกว่าตนได้สองขั้น อย่างเช่นว่าถ้าเป็นหัวหน้าหมู่ ต้องทำหน้าที่รองหัวหน้าหมวด และหัวหน้าหมวดได้ด้วย เนื่องเพราะว่าเวลารบกัน เกิดผู้ที่อยู่เหนือกว่าตนเสียชีวิตลงไปกะทันหัน เราต้องนำหน่วยงานนั้นแทนได้..!

คราวนี้ส่วนใหญ่แล้วพวกเราไม่ได้คำนึงถึงตรงนี้ มักจะไปคิดง่าย ๆ ว่า "หน้าที่เขา" โดยไม่ได้คิดถึงว่าสักวันหนึ่งจะเป็น "หน้าที่ของเรา" ดังนั้น..เรื่องพวกนี้ถ้าหากว่าเราทำเป็นแล้ว ก็จะอยู่ในลักษณะที่โบราณว่า "รู้ไว้ใช่ว่า ใส่บ่าแบกหาม" ก็คือการเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ไม่เหมือนกับการแบกหามที่จะต้องหนัก หากแต่ว่าเรียนเพื่อรู้ ถึงเวลาจะได้หน้าที่แทนคนอื่นเขาได้

แต่ก็เป็นเรื่องแปลกที่ว่าตั้งแต่สมัยฆราวาสมา เวลากระผม/อาตมภาพลางาน กลับไปต้องนั่งทำงานของตนเองอีกหลายวันต่อเนื่องกัน เพราะว่าไม่มีใครทำแทนได้ แต่ขณะที่เพื่อนฝูงลางาน กระผม/อาตมภาพกลับทำแทนได้ทุกตำแหน่ง บางอย่างก็ขึ้นอยู่กับความคล่องตัวของเราที่จะเรียนรู้งาน แต่ขณะที่บางคน อะไรที่ยากหน่อยก็จะไม่แตะเลย ขอให้จำคำโบราณที่ว่า "ลำบากก่อนแล้วสบายเมื่อปลายมือ" ถ้าเราทำงานยากได้ ต่อไปงานอื่นก็ง่ายทั้งหมด

ถ้าทุกท่านสังเกตจะเห็นว่า ถ้างานอะไรยาก กระผม/อาตมภาพจะโดดใส่ตรงนั้น เกิดจากนิสัยประจำตัว ก็คืองานง่ายไม่มีอะไรท้าทาย ส่วนงานยากนั้น ถ้าหากว่าเราทำได้ ก็จะกลายเป็นเกียรติประวัติประจำตนเอง แล้วในขณะเดียวกันก็ได้ทดสอบความรู้ ความสามารถ และกำลังใจของตนเองไปด้วยว่า การทำงานนั้น เราได้มีกำลังใจอยู่ในลักษณะแบบใด ? ทำแล้วแบกเอาไว้ หรือว่าทำงานแค่เป็นงาน เรื่องพวกนี้ท่านทั้งหลายจะต้องไปศึกษาหาหนทางกันเอาเอง เพียงแต่เรียนบอกเอาไว้ เพื่อถึงเวลาแล้วจะได้ไม่ต้องมาเครียด..!

[เถรี]

หลวงพ่อเจ้าคุณชัยวัฒน์ - พระเดชพระคุณพระธรรมวชิรเจติยาจารย์ (ชัยวัฒน์ ปญฺญาสิริ ป.ธ. ๙) ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค ๑๔ อดีตเจ้าคณะจังหวัดนครปฐม ท่านเคยปรารภว่า "อาจารย์เล็กไปหาพระแบบนี้มาจากไหน ?" ก็คือให้นำสวดมนต์ทำวัตรก็ได้ ให้นำเจริญกรรมฐานก็ได้ มอบหมายให้ไปทำงานอะไรก็ทำจนเสร็จ ไม่เคยทิ้งกลางคัน แถมยังสวดมนต์ ทำวัตร บิณฑบาต เจริญกรรมฐานเป็นปกติ

กระผม/อาตมภาพเรียนถวายท่านไปว่า "ไม่ได้คัดมาครับ หากแต่ท่านทั้งหลายเหล่านั้นมากันเอง" นี่เป็นส่วนที่พระผู้ใหญ่ท่านให้ความชื่นชมพวกเรา จึงได้เรียนถวายพวกท่านไว้เพื่อเป็นกำลังใจ

แม้แต่ในส่วนของคณะสงฆ์จังหวัดกาญจนบุรี และคณะสงฆ์อำเภอทองผาภูมิ ก็มักจะปรารภว่า "วัดท่าขนุนสบาย..หลวงพ่อเล็กท่านมีทีมงาน" โดยที่ไม่ได้คิดเลยว่า กว่าจะมีทีมงานนั้น อันดับแรกเลยก็คือต้องลงทุน ก็คือให้ท่านไปศึกษา ให้ท่านไปอบรม เพื่อที่จะได้เป็นงานหลายด้าน ประการต่อไปก็คือเปิดโอกาสให้ท่านได้แสดงฝีมือ ซึ่งคนส่วนใหญ่แล้วมักจะหวงอำนาจ

สมัยที่กระผม/อาตมภาพเป็นเจ้าคณะตำบลชะแล เขต ๒ ดูแล ๕ วัดกับ ๗ สำนักสงฆ์ เรียนกับหลวงพ่อพระครูผาสุกิจโกวิท อดีตเจ้าอาวาสวัดหินแหลม อดีตเจ้าคณะอำเภอทองผาภูมิว่า "ขอรองเจ้าคณะตำบลให้ผมสักรูปหนึ่งครับ" ท่านบอกว่า "ไม่ได้..ผมไม่ชอบให้ใครมาแย่งอำนาจ" ทั้ง ๆ ที่อำนาจส่วนนี้เป็นอำนาจของกระผม/อาตมภาพเองที่พร้อมจะแบ่งปันให้คนอื่น แต่ท่านกลับหวงอำนาจแทน..!

แม้กระทั่งในปัจจุบันนี้ มีจังหวัดใหญ่อยู่จังหวัดหนึ่ง มีรองเจ้าคณะจังหวัดถึง ๙ รูป ท่านทั้งหลายต้องคิดว่ากาญจนบุรีของเราเป็นจังหวัดใหญ่เป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศ ยังมีรองเจ้าคณะจังหวัดแค่ ๓ รูป แต่จังหวัดนั้น ท่านมีรองเจ้าคณะจังหวัดถึง ๙ รูป..! แต่เจ้าคณะจังหวัดไม่แบ่งงานอะไรให้เลย ประเภทนี้ต้องบอกว่าหาเรื่องเหนื่อยเอง..!

ดังนั้น..ในส่วนของการแบ่งงาน หรือว่ามอบหมายงานให้ความไว้วางใจผู้ใต้บังคับบัญชาไปทำงาน เป็นเรื่องของการวัดได้อย่างหนึ่งว่า เจ้าของตำแหน่ง เจ้าของอำนาจ หรือเจ้าของงานนั้น แบกกิเลสไว้มากน้อยเท่าไร ? เนื่องเพราะว่าถ้าหากว่าแบกกิเลสไว้มาก ก็จะเป็นอย่างจังหวัดที่ว่ามา มีรองเจ้าคณะจังหวัดถึง ๙ รูป แต่ไม่คิดที่จะใช้งานเลย..!

[เถรี]

ส่วนในระยะนี้ พายุโซนร้อนลูกใหม่แหวกฤดูหนาวเข้ามา ทำเอาฝนตกทั้งวันทั้งคืน เจ้าตัวนี้เป็นพายุเกาหลี ชื่อ "คัลแมกี" แปลเป็นไทยว่า "นกนางนวล" เมื่อครู่พรรคพวกส่งคลิปมาให้ดู น้ำป่าหลากที่ดอยอินทนนท์ ทั้ง ๆ ที่อากาศอยู่ที่ ๑๐ องศาเซลเซียส..!

พวกเราจะเห็นว่าในเรื่องของดินฟ้าอากาศนั้น วิปริตผิดเพี้ยนไปมาก แล้วก็ส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของคนไปด้วย เพราะว่าคนเราก็เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ ในเมื่อเป็นเช่นนั้น กำลังใจของทุกท่านจึงได้รับผลกระทบไปด้วย อาจจะรักษากำลังใจยากหน่อย ตกอยู่ในประเภท "ฝนตกก็แช่ง ฝนแล้งก็ด่า"

ต้องพยายามทำใจให้ได้ว่า "ธรรมดาเป็นอย่างนี้" ถ้าเรายอมรับธรรมดาตรงนี้ไม่ได้ โอกาสที่จะเจริญก้าวหน้าในการปฏิบัติธรรมจะไม่มีเลย

เนื่องเพราะว่าธรรมดานั้นมีในทุกระดับชั้น ธรรมดาของปุถุชนทั่วไป ปล่อยวางได้ในระดับหนึ่ง

ธรรมดาของกัลยาณชน ผู้ทรงศีลทรงธรรม ปล่อยวางได้อีกระดับหนึ่ง

ธรรมดาของพระอริยเจ้าตั้งแต่พระโสดาบันขึ้นไปถึงพระอรหันต์ ปล่อยวางได้มากขึ้นไปตามลำดับ

แต่คราวนี้ของเราถ้ายังอยู่ในระดับปุถุชน โอกาสที่กำลังใจโดนกระทบกระเทือน รวมตัวได้ยาก ภาวนาแล้วรักษาอารมณ์ใจได้ไม่นาน เพราะว่าธรรมชาติรอบตัวของเราปั่นป่วนวุ่นวายไปหมด ก็ต้องใช้ความพยายามให้มากกว่านี้

ทำอย่างไรที่เราจะเป็นหินใหญ่กลางกระแสน้ำเชี่ยว โดนน้ำสาดซัดเท่าไรก็ไม่สะทกสะเทือน ก็แปลว่าอย่างน้อย กำลังใจของเราต้องถึงระดับอัปปนาสมาธิ ซึ่งกระผม/อาตมภาพกำหนดให้เองก็ได้ว่า อย่างต่ำต้องเป็นปฐมฌานละเอียด

[เถรี]

ขณะเดียวกัน ต้องสามารถเข้าถึงได้ทุกเวลาที่ต้องการด้วย ก็คือนอกจากจะเข้าถึงได้แล้ว ยังต้องมีความคล่องตัวในการเข้าออก ถ้าสามารถตั้งเวลาได้ยิ่งดี เพื่อที่เราจะได้มีความมั่นคง แล้วไม่ไปรบกวนกำลังใจคนอื่น เพราะว่ากำลังใจระดับนั้นจะสงบจาก รัก โลภ โกรธ หลง โดยอัตโนมัติชั่วคราว เราสามารถที่จะรักษา กาย วาจา ใจ ของตนให้อยู่ในขอบเขตศีลธรรมได้ ไม่ไป "วีน" ใส่คนโน้น ไม่ไปด่าในใจใส่คนนี้ ต่อให้เราไม่พูดออกมา แต่ถ้าเราคิด ก็ยังเป็นความชั่วในใจของเราอยู่ดี แล้วต่อให้เราคิดชั่ว พูดชั่ว ถ้ายังไม่ทำชั่วก็ยังถือว่าพอทน..!

แต่ถ้ากำลังใจไม่มั่นคงพอ ทั้งคิดชั่ว พูดชั่ว และทำชั่ว จะประเดประดังกันมา เมื่อถึงเวลา กิเลสจะฉวยโอกาสชักนำเหมือนกระแสน้ำเชี่ยวที่สาดซัดมา เราที่ยังไม่มีความคล่องตัว ไม่มีความมั่นคงก็จะตั้งหลักไม่ได้ แล้วพอไหลตามกระแสกิเลสไป ก็จะกลับคืนมาได้ยากมาก กำลังใจที่คิดจะอยู่ต่อก็จะหมดไป กลายเป็นสึกหาลาเพศไปโดยที่บางทีก็ยับยั้งชั่งใจไม่ทัน พูดง่าย ๆ ว่ารู้ว่าออกไปแล้วเดือดร้อนก็ยังจะไป..!

จึงเป็นเรื่องที่เราท่านทั้งหลายต้องระมัดระวัง สร้างกำลังใจของตนให้เข้มแข็งที่สุด นอกจากเป็นที่พึ่งส่วนตัวแล้ว เรายังต้องเป็นที่พึ่งของญาติโยมเขาด้วย ในเมื่อญาติโยมเขาหวังพึ่งเรา ถ้าเราไม่มีอะไรให้พึ่งก็จะอนาถมาก กลายเป็นเศษขยะที่โดนน้ำซัดไปรวมกัน ไม่มีใครที่สามารถยับยั้งช่วยเหลือใครได้ ถ้าอยู่ในลักษณะนั้นก็จะกลายเป็นบุคคลที่ทุกข์ยากเร่าร้อนอยู่ตลอดเวลา เหมือนกับมดที่ตกอยู่ในกระทะร้อน ๆ ถ้าไม่ใช่กระโดดโลดเต้นอยู่ด้วยความทุกข์ทรมาน ก็อาจจะโดนเผาผลาญจนถึงกับสิ้นชีวิตไปเลย..!

สำหรับวันนี้ก็ขอเรียนถวายพระภิกษุสามเณรของเรา และบอกกล่าวแก่ญาติโยมแต่เพียงเท่านี้

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เสียงธรรมจากวัดท่าขนุน
วันอาทิตย์ที่ ๒ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๘
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย เผือกน้อย)