สรุป ๓๑ ภพภูมิ ในพิพิธภัณฑ์วัดท่าขนุน

[ตัวเล็ก]

สรุป ๓๑ ภพภูมิ ในพิพิธภัณฑ์วัดท่าขนุน

[เถรี]

สรรพสัตว์ทั้งหลายเวียนว่านตายเกิดอยู่ใน ๓๑ ภพภูมิ ทนทุกข์ทรมานมานับกัปกัลป์อนันตชาติหาทางออกไม่เจอ จนกระทั่งมีอัจฉริยะบุคคลสุดประเสริฐ อย่างองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่สามารถตรัสรู้อริยสัจ ๔ ตลอดจนกระทั่งทราบถึงหนทางก็คือมรรค ๘ ที่สามารถนำทุกคนหลุดพ้นจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพานได้

แต่เป็นที่น่าเสียดายเหลือเกินว่ามนุษย์โลก ๖ - ๗ พันล้านคนในปัจจุบันนั้น มีบุคคลที่นับถือพระพุทธศาสนาอยู่ประมาณ ๔๐๐ ล้านคนเท่านั้น และใน ๔๐๐ ล้านคนนั้นก็กลายเป็นพระพุทธศาสนามหายานไปเกินกว่า ๒๐๐ ล้านคน จากส่วนที่เหลือนั้นก็กลายเป็นบุคคลที่ติดอยู่ในพิธีกรรมพิธีการบ้าง อยู่ในแค่ระดับ ศีล สมาธิ ปัญญา เบื้องต้นบ้าง มีบุคคลที่ตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติเพื่อการหลุดพ้นจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพานนั้นมีน้อยเหลือเกิน
ท่านทั้งหลายมีโอกาสได้ชาติกำเนิดเกิดเป็นมนุษย์ ได้พบพระพุทธศาสนา มีความศรัทธาเลื่อมใส จงเร่งในการปฏิบัติตามหนทาง ๘ ประการที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้วางเอาไว้ เพื่อนำตนให้หลุดพ้นจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพานแต่เนิ่น ๆ กันเถิด ต่อให้ไม่สามารถที่จะหลุดพ้นจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพานได้ ท่านทั้งหลายก็จะเหลือหนทางแห่งการเวียนว่ายตายเกิดที่สั้นที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้จะมีจะเกิดขึ้นกับท่านทั้งหลาย ก็ต่อเมื่อท่านทุ่มเทกำลังกาย กำลังใจ ให้กับการประพฤติวัตรปฏิบัติธรรมอย่างเข้มข้นจริงจัง โดยเริ่มจากการรักษาศีลทุกสิกขาบทให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ การที่ท่านทั้งหลายรักษาศีลทุกสิกขาบทให้บริสุทธิ์บริบูรณ์แล้ว ความที่ตั้งสติระมัดระวังไม่ให้ศีลขาดนั้น ย่อมสร้างสมาธิให้เกิดขึ้นกับท่านไปด้วย เมื่ออาศัยศีล และการมาเจริญสมาธิภาวนา ท่านทั้งหลายก็จะทรงสมาธิได้ง่าย ไม่ว่าจะเป็นระดับขนิกสมาธิในเบื้องต้น อุปจารสมาธิในเบื้องกลาง และอัปปนาสมาธิในที่สุด

แต่ว่าการที่ท่านทั้งหลายต้องการจะหลุดพ้นจากกองทุกข์นั้น ขณิกสมาธิและอุปจารสมาธิไม่เพียงพอต่อการใช้งาน ต่ำสุดท่านทั้งหลายต้องทรงอัปปนาสมาธิในระดับปฐมฌานละเอียด จึงมีกำลังเพียงพอที่จะตัดกิเลสในเบื้องต้นระดับพระโสดาบันได้

[เถรี]

แต่ถ้าท่านทั้งหลายต้องการการหลุดพ้นอย่างแท้จริง ตั้งแต่ระดับพระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์นั้น ท่านจะต้องทรงอัปปนาสมาธิระดับจตุตถฌาน หรือว่าฌาน ๔ อย่างละเอียด และมีความคล่องตัวที่สามารถเข้าฌานได้ทุกเวลา

แล้วอาศัยกำลังฌานนี้เป็นบาทฐานในการระงับ รัก โลภ โกรธ หลง ให้ดับสนิทลงชั่วคราว สภาพจิตจะได้มีความผ่องใส ทำให้ดวงปัญญาก่อเกิดขึ้นมา เห็นช่องทางว่าทำอย่างไรที่ท่านจะพ้นจากกองทุกข์ นั่นก็คือระงับความยินดีและพอใจทั้งในร่างกายของตนเอง ในร่างกายของคนอื่น ในร่างกายของสัตว์อื่น และในสรรพสิ่งทั้งปวง เนื่องเพราะว่าทันทีที่ท่านยินดีและพอใจ ความอยากมีอยากได้ก็จะเกิดขึ้น เท่ากับเป็นการสร้างชาติสร้างภพต่อไปไม่รู้จบ

เมื่อท่านสามารถระงับความยินดีและพอใจในเบื้องต้นได้แล้ว ก็ยกเอาข้อธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าขึ้นมาพิจารณา ให้เห็นอย่างชัดเจนว่า ร่างกายของเรานี้ก็ดี ร่างกายของบุคคลอื่นก็ดี ร่างกายของสัตว์อื่นก็ดี สรรพวัตถุธาตุทั้งปวงก็ดี มีความเกิดขึ้นในเบื้องต้น มีความเปลี่ยนแปลงในท่ามกลาง และสลายตัวไปในที่สุด ไม่มีอะไรให้ยึดถือมั่นหมายเป็นตัวตนเราเขาได้ ทันทีที่เราไปยึดไปเกาะก็สร้างทุกข์สร้างโทษให้กับเราชาติแล้วชาติเล่า ไม่สามารถที่จะระงับยับยั้งให้หยุดลงได้

เมื่อท่านทั้งหลายเห็นอย่างชัดเจนแบบนี้ ถ้าศีล สมาธิ และปัญญาของท่านพอเพียง ก็จะทำให้ท่านทั้งหลายเกิดความเบื่อหน่าย คลายกำหนัด ถอนจิตจากการยึดมั่นถือมั่นในสิ่งทั้งปวงออกมา ถอนได้มาก ท่านก็เข้าสู่ความเป็นพระอริยเจ้าระดับสูง ถอนได้น้อย ท่านก็เข้าสู่ความเป็นพระอริยเจ้าระดับต่ำ ถ้าถอนได้ทั้งหมด ท่านก็จะหลุดพ้นจากกองทุกข์ทั้งปวงเข้าสู่พระนิพพาน

[เถรี]

การที่ท่านทั้งหลายจะพ้นทุกข์นั้น ต้องอาศัยความพากเพียรบากบั่น อดกลั้นอดทน ในการประพฤติปฏิบัติ ศีล สมาธิ ปัญญา ซึ่งย่อมาจากมรรคมีองค์ ๘ อย่างแรงกล้า ไม่เบื่อไม่หน่าย ไม่ท้อถอย อยู่ในระดับที่แลกกันด้วยชีวิต โอกาสที่ท่านจะพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดไม่รู้จบถึงจะมีถึงจะเกิดขึ้นได้

อาตมภาพขอตั้งสัตยาธิษฐาน อ้างคุณพระศรีรัตนตรัย คือพระพุทธรัตนะ พระธัมมรัตนะ และพระสังฆรัตนะจงมาเป็นประธาน รวมทั้งคุณงามความดีที่ท่านทั้งหลายได้สร้างมาในศีล ในสมาธิ ในปัญญา จงมารวมกันเป็นตบะเดชะ พลวปัจจัย ดลบันดาลให้ท่านทั้งหลายมีสติปัญญาที่แก่กล้า สามารถพิจารณาตัดกิเลสเครื่องร้อยรัดทั้งหลาย ให้ขาดสิ้นไปโดยสิ้นเชิง สามารถนำตนให้พ้นจากกองทุกข์เข้าสู่พระนิพพาน จึงจักไม่เสียชาติที่ได้เกิดเป็นมนุษย์ ได้พบพระพุทธศาสนา ได้ฟังธรรมแล้วน้อมนำมาปฏิบัติ

จงทุ่มเทความสามารถอย่างเต็มที่โดยไม่ประมาทเถิด แล้วท่านทั้งหลายจะสามารถหลุดพ้นได้ ดังที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้มั่นใจว่าท่านทั้งหลายมีคุณสมบัติเพียงพอ จึงได้ตรัสพระธรรมทั้ง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์เอาไว้ ขอให้ทุกท่านทุกคนใช้ความพากเพียรพยายามอย่างเต็มที่ และสามารถเข้าถึงจุดหมายปลายทางโดยทั่วหน้ากันทุกท่านทุกคนเทอญ

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
วันอังคารที่ ๑๒ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๗
สรุป ๓๑ ภพภูมิ ในพิพิธภัณฑ์วัดท่าขนุน
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย เผือกน้อย)