หนังสือ...เย็นหิมะในรอยธรรม

[ตัวเล็ก]

เรื่องที่ทราบอยู่แล้วนี้ หากสามารถทำให้เกิดเป็นความคิดขึ้น และปฏิบัติตามความคิดนั้น ก็กล่าวได้ว่า เป็นสิ่งประเสริฐ ซึ่งท่านผู้ปฏิบัติ ย่อมมีเหตุผลชัดเจนอยู่ในความรู้สึกแล้วทั้งนั้น ไม่จำเป็นจะต้องกล่าวเสริมในที่นี้ เพียงแต่ให้ทุกท่านที่ได้รับโอกาสนี้ ฝึกอบรมเพื่อไปปฏิบัติหน้าที่พระธรรมทูต ได้เห็นความสำคัญของความคิดและการปฏิบัติ ดังที่กล่าวมาแล้ว

เมื่อปฏิบัติได้เช่นนี้ ก็จะเป็นไปตามที่ท่านเจ้าคุณอธิการบดีได้กล่าวรายงานว่า งานส่วนหนึ่งของมหาวิทยาลัย คือ สนองงานของคณะสงฆ์ส่วนรวมตามที่ควรจะปฏิบัติได้

ทราบกันดีอยู่แล้วว่า ในบ้านเมืองของเรา มีระบบการปกครองดูแลวัดวาอารามพระภิกษุสามเณร เป็นหลักปฏิบัติที่ชัดเจน แตกต่างจากเถรวาทด้วยกันในประเทศอื่น ๆ ทั้งนี้ทราบกันดีว่า เพราะพระเนตรยาวไกลขององค์พระมหากษัตริย์ ตั้งแต่ยุคต้น ๆ ของการเกิดขึ้นแห่งประเทศไทยในโลก จนกระทั่งถึงสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระปิยมหาราช รัชกาลที่ ๕ พระองค์ได้ทรงตราพระราชบัญญัติลักษณะปกครองคณะสงฆ์ เป็นเหตุให้คณะสงฆ์ในประเทศไทยมีหลักเกณฑ์ต่าง ๆ สามารถที่จะคุมให้เป็นกลุ่มเป็นก้อนสมกับคำว่า “สังฆมณฑล” ความเป็นกลุ่มเป็นก้อนที่คุมกันขึ้นนี้ ถ้าพิจาณาให้ดีแล้วก็จะเห็นว่า มีคุณมากทั้งแก่พระพุทธศาสนาเอง ทั้งแก่ประเทศไทย

[ตัวเล็ก]

หากว่าขาดความเป็นกลุ่มเป็นก้อน ก็จะไม่สามารถมองเห็นความสำคัญของพระพุทธศาสนา ในบ้านเมืองเรา ที่องค์พระมหากษัตริย์ ได้ตราพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองคณะสงฆ์ขึ้นไว้

สังฆมณฑลที่รวมกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน ในประเทศไทยของเรา ได้อาศัยสติปัญญาที่ลึกซึ้งของบูรพาจารย์ ที่ท่านเห็นความสำคัญแห่งความเป็นกลุ่มเป็นก้อน สมกับคำว่า สังฆมณฑล ท่านจึงช่วยกันประคับประคองพระศาสนา จนในบางครั้งบางคราว ถึงกับจะต้องเอาชีวิตเข้าแลก เพื่อรักษาพระศาสนา ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยเป็นต้นมา และท่านได้แสดงความสามารถให้เห็นว่า แม้จะมีเหตุการณ์อย่างใดอย่างหนึ่งเกิดขึ้นกับบ้านเมือง แต่ท่านก็แสดงความหนักแน่น ในการที่จะประคับประคองสังฆมณฑลนั้น ไม่ให้ถูกเปลี่ยนแปลง ยังคงหนักแน่นอยู่เหมือนเดิม จนกระทั่งในยุคปัจจุบัน

[ตัวเล็ก]

ขณะนี้ ได้เกิดมหาวิทยาลัยทางศาสนาขึ้นแล้ว มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อันประกอบด้วยพระเถรานุเถระผู้บริหารเป็นต้น สามารถที่จะปฏิบัติตามพระเถระบูรพาจารย์เหล่านั้น จึงสามารถดำเนินการด้านต่าง ๆ ให้เป็นไปสอดคล้องกับยุคสมัย สามารถที่จะปฏิบัติให้บุคลากรทางศาสนา คือ พระภิกษุสามเณรสามารถบำเพ็ญประโยชน์ ให้กว้างออกไปได้ ไม่ใช่จำกัดตัวเองให้อยู่แต่ในประเทศของตน หรือทำหน้าที่เฉพาะแต่ของตน ซึ่งเหมือนกับว่า เป็นการย่อตัวเองให้แคบลง จนกระทั่งกระดิกตัวไม่ได้

การที่เห็นกว้างออกไป ปรากฏดังที่กล่าวโดยย่อนี้ ทำให้เราทั้งหลายที่ร่วมกันในสมัยนี้ เกิดความยินดีในการปฏิบัติแห่งตนว่า เราจะใช้ความสามารถของตนอย่างเต็มที่ ในการที่จะรักษาสังฆมณฑล และทำความสำคัญของสังฆมณฑล ในประเทศไทยให้ออกไปสู่สายตาโลก

จะเป็นข้อที่น่ายินดี และ ภูมิใจร่วมกัน

[ตัวเล็ก]

ขอให้พระธรรมทูตทุกรูป ได้ตระหนักในเรื่องนี้ให้สูง และ ทำความเข้าใจในเรื่องต่าง ๆ อย่างรอบด้าน ไม่ใช่มองแต่เพียงสองด้านหรือด้านเดียว ไม่ใช่มองด้านใดด้านหนึ่ง แต่ต้องมองให้รอบด้าน แล้วเราก็จะสามารถช่วยกันรักษาพระพุทธศาสนาไว้ได้ สามารถที่จะรักษาสถาบันที่สำคัญ คือสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ไว้ได้

ถ้าบ้านเมืองของเรา ไม่มีสถาบันทั้ง ๓ จะมีปัญหาอย่างไรนั้น ไม่มีใครพยากรณ์ได้ แต่นั่นก็หมายความว่า เราก็จะต้องประสบกับภาวะอีกอย่างหนึ่ง ซึ่งจะเป็นไปอย่างไร ก็ไม่มีใครสามารถที่จะคาดเดาได้เช่นเดียวกัน แต่สภาพที่เป็นอยู่ขณะนี้ เห็นเป็นที่ปรากฏชัดเจนว่า เพราะเรามีสถาบันทั้ง ๓ คือ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ เราจึงพอจะมีความผาสุกสวัสดี อยู่กันอย่างน่าภูมิใจว่า เป็นคนไทยอยู่ในประเทศไทย แม้จะไม่สามารถพัฒนาด้านต่าง ๆ ได้สูง แต่ความสุขสวัสดีของเราทั้งหลายในประเทศ พอที่จะกล่าวได้ว่า เป็นที่ภูมิใจของเราแล้ว และยิ่งกว่านั้น ก็คือ ความมีคุณค่าทางจิตใจของเราทั้งหลายที่เรามีอยู่นั่นเอง

[ตัวเล็ก]

นี่เป็นการกล่าวรวมทั่ว ๆ ไป ซึ่งท่านทั้งหลายผู้รับผิดชอบพระศาสนาร่วมกัน จะต้องมีความรู้สึกไปในทางเดียวกัน และช่วยกันจรรโลงพระศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไว้ให้แก่ชาวโลก

โดยเฉพาะในส่วนของการปฏิบัติหน้าที่พระธรรมทูตในต่างประเทศนั้น ทุกองค์ได้รับการถวายความรู้ความเข้าใจในด้านต่าง ๆ แล้ว ทำให้ได้เห็นกว้างออกไปว่า จะต้องปฏิบัติอย่างไร

[ตัวเล็ก]

ท่านผู้มีความรู้ ท่านบัญญัติศัพท์ ในภาษาไทยว่า “ต่างประเทศ” เป็นคำที่เหมาะเหลือเกิน และเตือนใจเราทั้งหลายโดยเฉพาะพระธรรมทูต ท่านใช้คำว่า “ต่างประเทศ” ก็คือ ไม่ใช่ประเทศของเรา พอเหยียบอีกประเทศหนึ่ง นั่นก็คือ ไม่ใช่บ้านของเรา เราจะไปอยู่เพื่ออะไร จะไปอยู่ให้เขาเกิดความรู้สึกกับเราอย่างไร ให้เขาเกิดความรู้สึกต่อประเทศชาติบ้านเมืองของเราอย่างไร ให้เขาเกิดความรู้สึกต่อพระศาสนาของเรา ตลอดจนสถาบันพระมหากษัตริย์ของเรา ที่เกี่ยวข้องกับพระศาสนาโดยตรงอย่างไร ไม่ใช่ประเทศของเราเอง เป็นประเทศที่ต่างออกไป

ท่านที่เป็นนักปราชญ์บัณฑิต มีความรู้ความสามารถ ท่านจึงกล่าวว่า การไปปฏิบัติหน้าที่ในต่างประเทศนั้น เป็นการไปปฏิบัติหน้าที่แทนคนไทยทั้งประเทศ คนไทยทั้งประเทศ ต่างเพศ ต่างวัย ต่างความรู้ ต่างฐานะ ต่างกันโดยประการต่าง ๆ แต่ก็ต้องประยุกต์ลงในชีวิตของพระธรรมทูต เมื่อไปปฏิบัติหน้าที่เช่นนี้ ก็ยิ่งมีความสำคัญมากยิ่งขึ้น ว่า จะต้องปฏิบัติให้เหมาะสมอย่างไร ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น

[ตัวเล็ก]

ทุกองค์ทราบประวัติดี เฉพาะที่เมืองไทยนี้ องค์พระอรหันต์สองรูปมาประเทศไทยในยุคนั้น เดินทางมาจากประเทศอินเดีย มายังสุวรรณภูมิ ซึ่งขณะนั้นยังไม่เกิดเมืองไทยขึ้นในโลก

คุณสมบัติของพระอรหันต์สองรูปนั้น มีกล่าวไว้ในคัมภีร์อรรถกถาพระวินัยสั้น ๆ แต่ใจความชัดเจนเหลือเกิน ที่ทุกองค์ทราบดี ท่านใช้คำว่า “มหิทธิกา” เป็นคุณสมบัติโดยเฉพาะของพระอรหันต์สองรูป ท่านเป็นมหิทธิกะ ทรงฤทธิ์ที่ใหญ่หลวงสามารถที่เหยียบย่างลงที่สุวรรณภูมิได้

ภารกิจเบื้องแรกของท่านทั้งสอง ท่านจะต้องทำความเข้าใจกับคนในสุวรรณภูมินี้ ให้รู้ว่าท่านไม่ใช่ภูตผีปีศาจมาแต่ไหน แต่เป็นพระในพระพุทธศาสนา ที่มีสภาพการเป็นอยู่อย่างนี้ ให้คนในถิ่นสุวรรณภูมิ ได้เห็นความสำคัญขึ้นไปเรื่อย ๆ จนมั่นใจได้ว่า ท่านทั้งสองรูปนี้ เป็นผู้นำประโยชน์มาให้ เป็นผู้นำขุมทรัพย์อันใหญ่หลวงมาให้ ท่านจึงสามารถประดิษฐานพระพุทธศาสนาในสุวรรณภูมิได้

[ตัวเล็ก]

เป็นเรื่องที่ทราบกันอยู่แล้ว เพียงนำมากล่าวเพื่อให้ท่านทั้งหลายที่เป็นพระธรรมทูตได้มีความเข้าใจ ในความสำคัญของพระธรรมทูตสองรูปนั้น อย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะคุณสมบัติที่ท่านกล่าวไว้ว่า เป็นมหิทธิกะ หรือ ทรงความเป็นมหิทธิกะ มีฤทธิ์อย่างใหญ่หลวง

การไปปฏิบัติหน้าที่เป็นพระธรรมทูตในต่างประเทศ ในยุคนี้แม้จะแตกต่างกันโดยกาลสมัย สถานที่ บุคคล แต่ว่าปัญหาที่จะต้องเผชิญ เข้าใจว่าคงอยู่ในลักษณะคล้าย ๆ กัน เพียงแต่ว่าต่างรูปแบบ

รวมความแล้ว การไปเป็นพระธรรมทูต ไม่ใช่เป็นเรื่องง่าย และไม่ใช่เป็นเรื่องสนุก ไม่ใช่เป็นเรื่องของการไปเที่ยว แต่เป็นเรื่องของการไปปฏิบัติหน้าที่ นำพระศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไปมอบแก่คนทั้งหลาย ซึ่งไม่ใช่เป็นบ้านของเรา แม้ส่วนหนึ่งจะเป็นคนไทย แต่ก็เป็นคนไทยในต่างแดน และเป็นคนไทยที่เกิดในต่างแดนไปแล้ว ยังดียู่ที่ว่า ความเป็นไทยยังมีอยู่ และสามารถที่จะทำความเข้าใจกันได้ง่าย

[ตัวเล็ก]

การปฏิบัติหน้าที่ พระธรรมทูตในต่างประเทศ จะยากเย็นแค่ไหนเพียงไร เข้าใจว่า พระธรรมทูตรุ่นพี่ ๆ คงจะได้มาถวายความรู้อย่างกว้างขวางไปแล้ว เช่น ท่านเจ้าคุณพระพรหมวชิรญาณ วัดยานนาวา ซึ่งเป็นประธานเจริญชัยมงคลคาถา อยู่ขณะนี้ ท่านก็ได้ไปปฏิบัติหน้าที่เป็นพระธรรมทูตยาวนานพอสมควร ก็สามารถที่จะถ่ายทอดให้บรรดาท่านที่จะไปปฏิบัติหน้าที่พระธรรมทูต ได้รับทราบว่า จะต้องพบกับสิ่งใดบ้าง เป็นต้น

แต่ว่าความพร้อมที่ได้รับจากการถวายความรู้ รวมทั้งการปฏิบัติอื่น ๆ ทั้งสามภาค ดังที่ท่านเจ้าคุณอธิการบดีได้กล่าวในรายงานนั้น ทำให้มั่นใจได้ว่า ทุกรูปจะสามารถปฏิบัติหน้าที่พระธรรมทูตให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ได้ จึงขอโอกาสนี้ แสดงความยินดีไว้ต่อทุกท่าน

ขอขอบคุณมหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่ได้แบ่งเบาภาระของคณะสงฆ์ ช่วยการจัดทำงานส่วนนี้ให้สำเร็จ ขออนุโมทนากรมการศาสนา ซึ่งในขณะนี้ มีท่านธำรง อมโร รองอธิบดีกรมการศาสนา มาร่วมในพิธีนี้ด้วย และขออนุโมทนาในกุศลศรัทธาของทุกท่าน ที่ได้ช่วยเหลือเกื้อกูลงานของพระธรรมทูตมาโดยลำดับ จนกระทั่งถึงรุ่นที่ ๘ ไม่ได้ขาดสายเลย มีแต่เพิ่มขึ้น ๆ โดยลำดับ และเพิ่มขึ้นด้วยน้ำใจ ไม่ใช่เพิ่มขึ้นโดยฝืน หากว่าฝืนใจทำ ก็คงจะเป็นไปไม่ได้อย่างนี้ ทุกท่านทำด้วยความเต็มใจ จึงทำให้งานการฝึกอบรม พระธรรมทูตได้เป็นไปด้วยดี บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

[ตัวเล็ก]

การปฏิบัติหน้าที่ พระธรรมทูตในต่างประเทศ จะยากเย็นแค่ไหนเพียงไร เข้าใจว่า พระธรรมทูตรุ่นพี่ ๆ คงจะได้มาถวายความรู้อย่างกว้างขวางไปแล้ว เช่น ท่านเจ้าคุณพระพรหมวชิรญาณ วัดยานนาวา ซึ่งเป็นประธานเจริญชัยมงคลคาถา อยู่ขณะนี้ ท่านก็ได้ไปปฏิบัติหน้าที่เป็นพระธรรมทูตยาวนานพอสมควร ก็สามารถที่จะถ่ายทอดให้บรรดาท่านที่จะไปปฏิบัติหน้าที่พระธรรมทูต ได้รับทราบว่า จะต้องพบกับสิ่งใดบ้าง เป็นต้น

แต่ว่าความพร้อมที่ได้รับจากการถวายความรู้ รวมทั้งการปฏิบัติอื่น ๆ ทั้งสามภาค ดังที่ท่านเจ้าคุณอธิการบดีได้กล่าวในรายงานนั้น ทำให้มั่นใจได้ว่า ทุกรูปจะสามารถปฏิบัติหน้าที่พระธรรมทูตให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ได้ จึงขอโอกาสนี้ แสดงความยินดีไว้ต่อทุกท่าน

ขอขอบคุณมหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่ได้แบ่งเบาภาระของคณะสงฆ์ ช่วยการจัดทำงานส่วนนี้ให้สำเร็จ ขออนุโมทนากรมการศาสนา ซึ่งในขณะนี้ มีท่านธำรง อมโร รองอธิบดีกรมการศาสนา มาร่วมในพิธีนี้ด้วย และขออนุโมทนาในกุศลศรัทธาของทุกท่าน ที่ได้ช่วยเหลือเกื้อกูลงานของพระธรรมทูตมาโดยลำดับ จนกระทั่งถึงรุ่นที่ ๘ ไม่ได้ขาดสายเลย มีแต่เพิ่มขึ้น ๆ โดยลำดับ และเพิ่มขึ้นด้วยน้ำใจ ไม่ใช่เพิ่มขึ้นโดยฝืน หากว่าฝืนใจทำ ก็คงจะเป็นไปไม่ได้อย่างนี้ ทุกท่านทำด้วยความเต็มใจ จึงทำให้งานการฝึกอบรม พระธรรมทูตได้เป็นไปด้วยดี บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

[ตัวเล็ก]

ในโอกาสอันเป็นมงคลร่วมกันนี้ ขอพรจากพระศรีรัตนตรัยบุญบารมีเดชอำนาจแห่งบูรพาจารย์บรรพบุรุษ สิ่งที่ทรงไว้ซึ่งความศักดิ์สิทธิ์สำคัญทั้งหลาย ทั้งในที่ใกล้และในที่ไกล ได้โปรดประทานพรให้พระธรรมทูตทุกท่าน ได้สามารถปฏิบัติหน้าที่พระธรรมทูต ให้ลุล่วงตามวัตถุประสงค์

ขอให้พระเถระเจ้าหน้าที่ ของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้ถึงความเจริญงอกงามไพบูลย์ ในพระศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ขอให้ท่านได้มีความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน และชีวิตของแต่ละท่านให้ได้ ประสบความสำเร็จในสิ่งที่ประสงค์ทั่วกัน เทอญฯ

[ตัวเล็ก]

พุทธัสสาหัสมิ ทาโสวะ
เราเป็นทาสของพระพุทธองค์

ขอแสดงความยินดี ที่เพื่อนสหธรรมมิกผู้เข้ารับการฝึกอบรมรุ่นนี้ ได้ผ่านขั้นตอนมาโดยลำดับ จนได้รับวุฒิบัตรเป็นการยืนยันได้ว่า ทุกรูปมีความพร้อม ที่จะไปปฏิบัติงานพระธรรมทูตในต่างประเทศได้ และยังได้กล่าวคำปฏิญาณตนชัดเจน ซึ่งคำกล่าวปฏิญาณตนนั้น แม้ทุกรูปจะเคยกล่าวเป็นภาษาบาลีอยู่เป็นประจำว่า พุทธัสสาหัสมิ ทาโสวะ ธัมมัสสาหัสมิ ทาโสวะ สัมฆัสสาหัสมิ ทาโสวะ

แต่เมื่อได้กล่าวคำปฏิญาณเป็นภาษาไทยว่า เราเป็นทาสของพระพุทธเจ้า เราเป็นทาสของพระธรรมเจ้า เราเป็นทาสของพระสังฆเจ้า ดังนี้ อีกครั้งหนึ่ง ก็เป็นการยืนยันถึงความตั้งใจที่แน่วแน่ในการที่จะไป ปฏิบัติงานในต่างประเทศ เป็นการประกาศที่จะอุทิศกายอุทิศใจ อย่างแน่วแน่

[ตัวเล็ก]

ท่านสาธุชนผู้ให้การอุปถัมภ์โดยประการต่าง ๆ ก็จะเกิดความโสมนัสปรีดาปราโมทย์ว่า ได้ให้การอุปถัมภ์แก่พระภิกษุ ผู้อุทิศกายอุทิศใจ เพื่อพระรัตนตรัย ในการไปปฏิบัติงานในต่างประเทศ ยิ่งทำให้เกิดปีติโสมนัส ซึ่งน่าจะอนุมานได้ว่า เหมือนกับพระราชโสมนัสของพระเจ้าอโศกมหาราช ที่ส่งพระสงฆ์สาวกออกไปประกาศพระศาสนาในต่างประเทศ และมาถึงแดนสุวรรณภูมิ ที่กล่าวกันในปัจจุบันนี้ว่า “นครปฐม” พระเจ้าอโศกมหาราช จะทรงมีพระราชโสมนัสมากแค่ไหนเพียงไร ไม่มีใครสามารถที่จะทราบได้ ทราบกันโดยประวัติว่า ทรงมีพระราชปณิธานแน่วแน่ที่จะให้พระพุทธศาสนาปรากฎอยู่ในโลกทุกแห่ง เท่าที่จะทรงปฏิบัติได้ ซึ่งก็เป็นไปตามพุทธปณิธานขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่จะให้พระสงฆ์สาวกจาริกไปในที่ต่าง ๆ ทั่วโลก

ความปีติโสมนัสของท่านทั้งหลายที่ให้การอุปถัมภ์จึงเป็นส่วนหนึ่งที่เกิดขึ้นในใจของท่านทั้งหลาย

เพราะความร่วมแรงร่วมใจ ของพระเถระทั้งภายในและต่างประเทศ โดยเฉพาะมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่ได้ช่วยกันเอาใจใส่ในงานนี้ ด้วยความตั้งใจแน่วแน่ฝ่าฟันอุปสรรคประการต่าง ๆ มากบ้างน้อยบ้าง เมื่อปรากฏผลสำเร็จในเบื้องต้น ก็ทำให้มีความตั้งใจว่า การประกาศพระศาสนาในต่างประเทศ คงจะสืบต่อไปได้เป็นระยะกาลยาวนาน และสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่จะทำหน้าที่ในด้านนี้

[ตัวเล็ก]

ท่านพระเถรานุเถระของมหาวิทยาลัย ที่พยายามตั้งใจที่จะให้งานส่วนนี้สำเร็จลงตามวัตถุประสงค์ ซึ่งน่าอนุโมทนาเป็นอย่างยิ่ง

ในรายงานที่ท่านเจ้าคุณอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยได้กล่าวแล้วนั้น ทำให้ทุกท่านได้ทราบว่า การดำเนินการได้เริ่มต้นมาโดยลำดับอย่างไร พร้อมทั้งกล่าวถึงความจำเป็นในการที่จะต้องให้มีการฝึกอบรม เพื่อสนองงานของพระพุทธศาสนาโดยตรง

ข้อที่ท่านเจ้าคุณอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในฐานะประธานอำนวยการกล่าวไปแล้วนั้น ทำให้เห็นโดยภาพรวมกว้าง ๆ อย่างชัดเจน โดยเฉพาะท่านที่จะไปปฏิบัติงานเป็นพระธรรมทูตในต่างประเทศว่า เป็นงานที่จะต้องบากบั่น วิริยะอุตสาหะอย่างมาก ไม่ใช่เป็นงานที่ต้องไปด้วยความรู้สึกว่าได้ไปต่างประเทศ

ถวายความรู้เป็นพุทธบูชา เพื่อประโยชน์เกื้อกูลแก่ชาวโลก

[ตัวเล็ก]

แม้แต่เพียงการที่จะปรับตัว ให้เข้ากับขนบธรรมเนียมประเพณีของประเทศนั้น รวมทั้งกฎหมายแห่งประเทศนั้น ก็เป็นเรื่องที่ยาก แม้แต่ดินฟ้าอากาศซึ่งเป็นธรรมชาติ แต่ก็มีความแตกต่างกันสูง เช่น กลางวันเป็นกลางคืน กลางคืนเป็นกลางวัน สลับกันดังนี้ เป็นต้น

แต่ว่าทุกองค์ได้ปฏิญาณแล้ว พระอรหันต์เจ้าท่านก็ได้ปฏิบัติให้เห็นเป็นตัวอย่าง เช่น พระโสณะแลพระอุตตระ ดังที่ได้กล่าวแล้วข้างต้น

ตามประวัติที่ทราบกันอยู่แล้วว่า พระโสณะและพระอุตตระมาสู่สุวรรณภูมิ เหาะมา จะเหาะมาอย่างไรไม่สามารถที่จะนึกอนุมานได้ แต่ทำให้คิดได้ว่า ใจของท่านสูงยิ่งท่องไปในอากาศได้ และยังต้องมาปรับให้เข้ากันกับขนบธรรมเนียมประเพณีกฎหมายเท่าที่มีในยุคนั้น ให้เข้าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

[ตัวเล็ก]

ตามประวัติว่า ถิ่นสุวรรณภูมิที่ท่านมา มีประชาชนที่ไม่รู้จักพระศาสนาเลย ซึ่งบาลีใช้คำว่า “ปิศาจ” คือ ยังเป็นมนุษย์เหมือนปิศาจ แล้วท่านก็สามารถเอาชนะได้ ทำให้เกิดความเข้าใจได้ อยู่กับเขาได้ การเดินทางของท่าน คงไม่ใช่เหมือนกับที่จะไปกันในปัจจุบัน เพียงยี่สิบกว่าชั่วโมงหรือไม่ถึง ก็ไปถึงอเมริกาแล้ว สิบชั่วโมงเศษ ๆ ก็ไปถึงยุโรปแล้ว ท่านเดินทางกันถ้าเหาะก็คงไม่ช้า แต่ถ้าเดินทางอย่างธรรมดาก็คงต้องเป็นแรมเดือน ซึ่งหากไปเปรียบเทียบกับการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๒ ทรงส่งพระเถระที่ทรงคัดเลือกไปสืบทอดพระศาสนาที่ประเทศศรีลังกา ไปอยู่ที่ศรีลังกาอีกหลายปี แล้วจึงเดินทางกลับมาเมืองไทยก็เดินทางแรมเดือน อีกทั้งยังได้นำเอาต้นพระศรีมหาโพธิ มาถวายพระเจ้าอยู่หัว โดยทางกษัตริย์ศรีลังกาได้ทูลถวายมา ได้นำไปปลูกไว้ที่วัดมหาธาตุต้นหนึ่ง วัดสุทัศน์ต้นหนึ่ง วัดสระเกศต้นหนึ่ง

พระเถระที่ไปในครั้งนั้น ท่านคัดเลือกอย่างดีแล้ว ตามที่ปรากฏก็มี ๒ รูป คือ พระอาจารย์เทพกับพระอาจารย์ดี เรียกกันว่า “พระอาจารย์” ตามหนังสือเรียกอย่างนั้น ท่านทำสำเร็จมาแล้ว ในการไปสืบทอดพระศาสนาในประเทศที่ไม่ไกลนัก

พระธรรมทูตทุกท่านจะต้องไปไกลกว่านี้มาก และเมื่อตั้งใจแน่วแน่ อาจจะท่องไปในโลกนี้เหมือนกับเหาะไปเช่นกัน ไม่เฉพาะเจาะจงว่าไปอเมริกาแห่งเดียว อาจจะหลาย ๆ ประเทศที่เห็นว่าควรจะไป และควรจะไปทำงานในที่นั้น ตามคำปฏิญาณที่ได้ปฏิญาณไว้แล้ว

[ตัวเล็ก]

ที่กล่าวนี้ ก็เพื่อที่จะให้ท่านผู้ดำเนินการและพระธรรมทูต ได้มีความปลื้มปีติว่า ในอดีตพระสงฆ์สาวกได้ทำมาแล้ว มาถึงยุคนี้ห่างกันเป็นพัน ๆ ปี ก็ยังมีพระเถระที่จะทำงานนี้ได้

ความสามารถของทุกองค์ เมื่อได้รวมกันแล้ว ถวายเป็นพุทธบูชา ก็จะเป็นประโยชน์แก่ชาวโลก

ข้อที่น่าจะฝากไว้แก่พระธรรมทูตในที่นี้ ตามที่ได้เคยกล่าวมาเกือบจะทุกครั้ง เมื่อมีโอกาสมาร่วมด้วยนั้น ก็คือ ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของพระธรรมทูตที่ออกไปปฏิบัติงาน

เมื่อก่อนนี้พระธรรมทูตต่างคนต่างไป ในเวลานี้สถาบันรับรองแล้ว ทุกองค์มีความมั่นใจได้ว่า มีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยเป็นศูนย์รวม เป็นศูนย์กลาง ทุกองค์เป็นพระธรรมทูตของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ไม่ใช่ใครอื่น อยู่ในกลุ่มเดียวกัน

เมื่อไปปฏิบัติงานแล้ว ให้ใช้สื่อในการติดต่อประสานกันอยู่ตลอดเวลา เพื่อที่จะให้เห็นว่า เราไปทำงานร่วมกัน อยู่กันต่างที่แต่เราทำงานร่วมกัน คือ งานพระธรรมทูต

[ตัวเล็ก]

เมื่อได้ประสานงานให้มีความเป็นเอกภาพสูง งานสำเร็จสูง ไม่แย่งกันทำงาน ไม่ชิงดีชิงเด่นกัน ตั้งใจทำงาน ถ้าจะพูดให้แคบเข้ามา ก็เพื่องานพระธรรมทูต ที่มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยกำหนดขึ้น กว้างออกไปอีกก็ทำงานถวายองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อความคิดรวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ทำให้พระพุทธศาสนาเป็นประโยชน์เกื้อกูลและความสุขแก่ชาวโลก ตามพระพุทธปณิธานที่ทราบกันอยู่แล้ว

ความรู้ความสามารถที่ทุกองค์ได้รับ จากการรายงานของเจ้าคุณประธานได้กล่าวไว้ว่า มีความพร้อมเพรียงพอที่จะไปปฏิบัติงาน ความสำเร็จทั้งหลายทั้งปวง จึงสำคัญอยู่ที่ท่านพระธรรมทูตทุกองค์ที่จะออกไปปฏิบัติงาน เมื่อผ่านการอบรมและได้รับวุฒิบัตรแล้ว อย่านึกว่าจะไปได้ไปวันพรุ่งนี้ เดือนหน้า หรือก่อนเข้าพรรษานี้ ให้นึกว่าความพร้อมมีอยู่ แต่ว่าจะได้ไปเมื่อไรนั้น ต้องอาศัยเหตุปัจจัยอื่นอีก เช่น วัดที่ต้องการ ประเทศที่ต้องการ เป็นต้น เพราะได้ตั้งใจแต่เพียงว่า ให้ได้โอกาสที่จะได้ปฏิบัติงานพระธรรมทูต รับใช้องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นสำคัญ

[ตัวเล็ก]

นอกจากท่านพระเถรานุเถระของทางมหาวิทยาลัยแล้ว ท่านสาธุชนทั้งหลายที่ให้การอุปถัมภ์มีเป็นจำนวนมาก บริษัท ซี.พี.(เจริญโภคภัณฑ์) ได้อุปถัมภ์มาโดยตลอด ได้มีตัวแทนมาไม่ได้ขาดทุก ๆ ปี ผู้ที่อุปถัมภ์เป็นประจำมีมากท่าน ไม่สามารถที่จะกล่าวได้หมด ปีนี้ยังมีท่านผู้ได้อุปถัมภ์ในการสร้างกุฏิ ก็พอดีได้ใช้ชื่อของอาตมาที่ได้รับพระราชทานไปเป็นชื่อของกุฏิ ก็ดีใจว่า ท่านผู้ได้อุปถัมภ์ในการสร้างกุฏิ ท่านมีศรัทธาเป็นทุนอยู่มากแล้ว และมาทำตรงกัน คือ มีความคุ้นเคยกันมานาน โดยมากเข้าใจกันว่า ตระกูลอัศวเหมเป็นสกุลการเมือง แต่ว่าเท่าที่อาตมารู้จักและคุ้นเคยกันมา ในฐานะผู้นับถือพระพุทธศาสนา และมั่นคงมากตั้งแต่บรรพบุรุษมา คุณพ่อคุณแม่ก็หนักแน่น ชอบส่งเสริมพระพุทธศาสนาโดยประการต่าง ๆ จนกระทั่งถึงรุ่นลูก ก็ยังเอาใจใส่วัดวาอาราม โดยเฉพาะที่ปากน้ำได้ช่วยมาก จึงขออนุโมทนาไว้ในที่นี่อีกวาระหนึ่ง

[ตัวเล็ก]

บัดนี้ การประกอบพิธีปัจฉิมนิเทศและมอบวุฒิบัตรสมควรแก่เวลา จึงขอถือโอกาสอันเป็นมงคลนี้ ขอพรจากองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ทรงประทานพรให้ท่านพระเถรานุเถระ ของทางมหาวิทยาลัย พระเถรานุเถระผู้ร่วมงาน พระธรรมทูตทุกท่าน ถึงความเจริญงอกงามไพบูลย์ ในพระศาสนาขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ยิ่งด้วยจตุรพิธพรชัย พรั่งพร้อมด้วยปฏิญาณ คุณสารสมบัติทุกประการ โปรดประทานพรให้ท่านสาธุชนพุทธบริษัททั้งหลาย ได้มีความเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน และมีชีวิตประสบความสำเร็จในสิ่งที่งดงามตามที่ปรารถนาโดยทั่วกัน ขอให้พระศาสนาได้ตั้งมั่นอยู่ในประเทศไทย คู่กับสถาบันชาติ และสถาบันพระมหากษัตริย์ ขอให้สถาบันทั้งสาม ได้เจริญเป็นหลักอยู่ในบ้านเมืองของเรา ตามที่เราทั้งหลายมีความปรารถนาเหมือนกัน ความงดงามโดยประการต่าง ๆ ก็จะเกิดขึ้นพรั่งพร้อมแก่ประเทศชาติบ้านเมืองของเรา ตามที่เราทั้งหลายประสงค์เหมือนกัน

ขอให้สรรพความดีความงามทั้งหลายได้เกิดขึ้น ในประเทศชาติบ้านเมืองอย่างพรั่งพร้อมตลอดนิตยกาล เทอญฯ