เก็บตกบ้านเติมบุญ ต้นเดือนมีนาคม ๒๕๖๔

[เถรี]

"ช่วงประมาณ ๓ เดือนที่ผ่านมา หลวงพ่อเจ้าคุณสุทัศน์ วัดโมลีโลกยาราม ส่งสามเณรประโยค ๗ จำนวน ๔๒ รูปไปอบรมที่ทองผาภูมิ พวกผมผลัดกันเป็นเจ้าภาพเลี้ยง คณะสงฆ์ทองผาภูมิเป็นเจ้าภาพเลี้ยง ๑๐ วัน ดูแล้วทึ่งมาก สามเณร ๔๒ รูป เข้าสอบประโยค ๗ ได้ยินแล้วที่อื่นคงช็อก..!

ความจริงท่านมีสอบทุกระดับชั้น แต่ว่าส่งไปอบรมเข้มทั่วประเทศ ไม่ให้เครียดอยู่ในวัด ปรากฏว่าส่งไปทองผาภูมิติดอยู่ที่นั่น ๓ เดือนกว่า เพราะว่าโควิดรอบสองอาละวาด ท่านบอกว่า "ท่านอาจารย์พระครู..ฝากเลี้ยงต่อด้วยครับ" ถามว่า "ทำไมครับ ?" "ถ้าขืนให้กลับแล้วเอาโรคเข้าวัด ก็ได้กระจายกันทั้งวัด..!" จึงต้องเลี้ยงต่อไปอีกเดือนกว่า ถ้าหากว่าไม่มีกำหนดสอบบาลีชัดเจนก็คงจะอยู่ต่อมาจนป่านนี้

แต่ด้วยความที่ส่วนใหญ่ท่านมาจากอีสาน อาหารที่เราทำแล้วคิดว่าดี ท่านรู้สึกว่าไม่อร่อยเลย มีอยู่วันหนึ่งก็เลยซื้อพวกเนื้อ พวกพริก พวกอะไรสารพัดไปให้ท่าน ซื้อข้าวเหนียวไป เอ้า...เณรทำกันเอง โห...มีความสุขมาก นึ่งข้าวเหนียวฉันกับลาบ ทำเป็นทุกรูป..! สามเณรจากบ้านเกิดมา อายุ ๑๖-๑๗-๑๘ ปี คิดถึงบ้าน ได้ฉันอาหารทางบ้านตัวเอง โอ๊ย...มีความสุขมาก สรุปว่าที่เราทำไปให้ตั้งเยอะตั้งแยะเหลือกองอยู่นั่นแหละ ขอเลือกฉันอาหารบ้านตัวเอง"

[เถรี]

ถาม : หลานเป็นไข้เลือดออก ยังไม่ออกจากโรงพยาบาลค่ะ ?
ตอบ : ไข้เลือดออกจริง ๆ ไม่ต้องเข้าโรงพยาบาล กินน้ำเกลือแร่ ชงเกลือแร่กินวันหนึ่งสัก ๓ รอบ เช้า-กลางวัน-เย็น แก้วใหญ่ ๆ ถ้าไปที่โรงพยาบาลเขาก็ให้แต่น้ำเกลือ สำคัญตรงที่ลดไข้ เรากินน้ำเกลือแร่เข้าไป นอกจากจะช่วยลดไข้แล้ว เวลาปัสสาวะออกมา ไข้ยังลดเร็วอีกด้วย

คราวหน้าถ้าหากว่าชัดเจนว่าเป็นไข้เลือดออก ไม่ต้องเสียเวลาไปหาหมอหรอก ซื้อเกลือแร่จากร้านขายยากินเองก็ได้แล้ว

ถาม : ที่ผื่นขึ้นละคะ ?
ตอบ : ที่มีผื่นขึ้นเพราะร้อนจัด พอความร้อนขึ้นจะเป็นผื่น เอาผ้าชุบน้ำเย็นคอยเช็ดตัวให้ เดี๋ยวปิดเทอมไปแช่น้ำพุร้อนที่ทองผาภูมิก็หายแล้ว

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ระยะนี้มีแต่คนประท้วง ประมาณว่าวัดโน้นก็ได้ชนวน วัดนี้ก็ได้ชนวน ทำไมผมไม่ได้ ? จะไปยากอะไร มึงก็ทำให้เหมือนเขาสิวะ..!"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ตอนนี้งานใหญ่ก็ถือว่าสำเร็จไป ๙๐ เปอร์เซ็นต์ ก็คือการยกห้องเรียนวัดไชยชุมพลชนะสงคราม (วัดใต้) ขึ้นเป็นวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรี เมื่อวานซืนเพิ่งจะเข้าสภาวิชาการ วันที่ ๓๑ มีนาคม ๒๕๖๔ นี้จะเป็นการอนุมัติ ก็เป็นอันว่าผ่านเรียบร้อย ได้รับคำชมจากคณะกรรมการว่า ตั้งแต่ตรวจยกวิทยาลัยสงฆ์มา วิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรีมีความพร้อมที่สุด ไม่ว่าจะด้านบุคลากร ด้านตัวอาคาร โดยเฉพาะด้านเงินทุน ก็ต้องอนุโมทนาและก็ขอบคุณขอบใจญาติโยมทั้งหลายที่ร่วมใจกันทำบุญไป

ดูแค่ตัวอย่างบ้านใกล้เรือนเคียงอย่างสุพรรณบุรี เขาสร้างอาคารวิทยาลัยสงฆ์ก่อนทางกาญจนบุรี ๓ ปี ตอนนี้หมดทุน ได้ประมาณแค่ ๗๐ เปอร์เซ็นต์ คราวนี้ทางด้านพระครูวิบูลเจติยานุรักษ์ รองเจ้าคณะจังหวัดสุพรรณบุรี ซึ่งเป็นเพื่อนกันกับอาตมา ขอให้ไปช่วยปลุกเสกวัตถุมงคล ก็คือเหรียญสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เพื่อหาทุนในการสร้างวิทยาลัยสงฆ์สุพรรณบุรีต่อ

ปรากฏว่าปลุกเสกเสร็จปุ๊บ โควิดรอบสองระเบิดตูม..! ตายสนิท...อาตมาก็เลยต้องเปิดกระทู้ในวัดท่าขนุนเพื่อหาทุนให้สักก้อนหนึ่ง เพราะว่าถ้าไม่ทำต่อ เดี๋ยวส่วนของโครงสร้างที่เหลือจะผุเสียเปล่า ๆ

แต่ว่าวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรียืมแบบมาจากสุพรรณบุรีแท้ ๆ เลย ยืมแบบด้วยความเมตตาของเพื่อน พระครูวิบูลเจติยานุรักษ์ไม่อยากให้อาตมาเสียค่าแบบอีกหลายแสน จึงให้แบบมา จะส่งงานวันที่ ๓๑ มีนาคมนี้แล้ว ตอนนี้เสร็จไปได้ ๙๐ กว่าเปอร์เซ็นต์แล้ว มีเสียงบ่น ๆ มาเข้าหูว่า "ผมมาสายวิชาการ ผมไม่ใช่เกจิฯ อย่างพี่ จะได้หาเงินง่าย" "เฮ้ย..พูดอย่างนั้นก็ไม่ถูก กูเป็นเกจิฯ แต่กูมาสายวิชาการได้ ฉะนั้น..มึงเป็นสายวิชาการ ก็มาหัดเป็นสายเกจิฯ บ้างสิวะ..!" เลยโดนค้อนตากลับ "ทำอย่างกับง่ายนักนี่"

[เถรี]

ถาม : เบี้ยแก้สารพัดกัน แขวนคอแล้วหนักมากเลย ถ้าหากว่าอาราธนาไว้ที่เอวจะได้ไหมครับ ?

ตอบ : ไม่ควรต่ำกว่าเอว มั่นใจได้ไหมว่าจะไม่ต่ำกว่า ? ใส่กระเป๋าเสื้อก็ได้นี่ หรือไม่ก็ใส่กระเป๋าสะพายก็ได้ เพียงแต่ว่าอย่าให้กระเป๋าห่างตัวเกิน ๒ เมตรก็แล้วกัน เกินแล้วเดี๋ยวกำลังแผ่ไปไม่ถึง

[เถรี]

ถาม : ผมขับรถ ใจว่าง ๆ ไม่มีงานทำ ก็เลยภาวนาไปด้วย พอวิ่งไปตาเห็นเป็นทางโค้ง ก็รู้ว่าเป็นโค้ง แต่มือไม่เลี้ยว อันนี้คือผมหลับในหรือว่าจิตแยกกับประสาทครับ ?

ตอบ : จิตกับประสาทเริ่มแยกกัน เพราะฉะนั้น..เวลาก่อนจะขับ ต้องซักซ้อมการเข้าฌานให้คล่องตัวมาก ๆ ต้องการใช้ในระดับไหน ต้องล็อคไว้ในระดับนั้น การที่ขับรถเต็มที่อย่าให้เกินปฐมฌานระดับกลาง ถ้ามากกว่านั้นเดี๋ยวบังคับร่างกายยาก ยกเว้นว่ามีความคล่องตัวในฌานใช้งาน จะทรงฌานสมาบัติสักเท่าไรก็เอาเถอะ ฌาน ๔ สมาบัติ ๘ ก็ใส่ไปเถอะ ทำงานได้ทั้งนั้น

[เถรี]

ถาม : ที่หลวงพ่อเคยบอกว่า ไม่กลัวว่ารู้ร้อยพันกระบวนท่า แต่เกรงว่าจะมาแค่เพลงเดียว ถ้าหากว่าผมมุ่งแต่พระคาถาเงินล้านอย่างเดียว สามารถใช้ได้กับทุกอย่างไหมครับ ?

ตอบ : ตูก็ใช้คาถาเงินล้านอย่างเดียว ระยะหลังนี่แทบไม่ได้ใช้อย่างอื่นเลย แล้วคุณเห็นว่าทำได้ทุกเรื่องไหม ?

[เถรี]

ถาม : ตอนนี้ที่เขาฮิตเกลือหิมาลัยกัน ประมาณอากงอาม่าที่มาจากเมืองจีนเก็บก้อนกรวดกินกับข้าวต้มหรือเปล่าครับ ?
ตอบ : เกลือหิมาลัยก็คือเกลือทะเลนั่นแหละ ก่อนหน้านี้หลายหมื่นปีหิมาลัยอยู่ใต้ทะเล แล้วคราวนี้อนุทวีปอินเดียแตกออกจากมหาทวีปแพนเจียกับมหาทวีปกอนด์วานา ตูพูดไปนานเกิน รู้จักไหม ? คราวนี้พออนุทวีปอินเดียแตกออกมา พุ่งชนชายฝั่ง ดันพรวดเดียว ส่วนที่เป็นทิเบตปัจจุบัน ก่อนหน้านี้ที่เป็นทะเลก็เลยโดยดันขึ้นไป กลายเป็นเทือกเขาหิมาลัยทั้งเทือก ก็เลยเอาเกลือขึ้นไปด้วย ฉะนั้น...ไม่ได้มีอะไรแปลกสักหน่อย

ถาม : ก็คือเกลือทะเลดี ๆ นี่เอง ?
ตอบ : ก็คือเกลือทะเล เพียงแต่ว่าไปอยู่บนภูเขาเท่านั้นเอง

[เถรี]

ถาม : เวลามารเขามาทดสอบ แล้วเราเห็นว่าเขาไม่ได้เป็นศัตรู เขาทำหน้าที่ของเขา แต่ว่าช่วงที่กำลังใจสูสีกัน หลวงพ่อรู้สึกอย่างไรครับ ลุ้นแต้มไหมครับ ?

ตอบ : ประเภทดูหนังดูละครอะไรก็ไม่อยากดูหรอก เป็นอะไรที่มันมาก ต่อให้เอา Monster Hunter มาตั้งไว้ตรงหน้าก็ไม่ดูหรอก ลุ้นกับมารมันกว่า..!

ตกลงไปดูเรื่องนี้กันมาหรือยัง ? ก็รู้อยู่ว่าหลังจากนั้นไม่นานก็จะมีมาออกกันตามยูทูบ แต่คนก็จะไปเสียเงินแพง ๆ เข้าไปดูในโรงกัน แค่ขอให้ได้ดูเป็นคนแรก ๆ เท่านั้น

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวกับโยม "ขอให้ปลอดภัยจากโควิดทุกคนนะ สงสารจัง..ประเภทฝีแตกอย่างเช่นปทุมธานี เดี๋ยวยังมีมาอีก อย่างไรก็ปิดไม่อยู่หรอก"

[เถรี]

ถาม : ขอเคล็ดลับการเรียนภาษาค่ะ อย่างที่หลวงพ่อเรียนภาษาบาลี แล้วแตกโป๊ะในหัว หนูขอเคล็ดลับค่ะ ?
ตอบ : ไม่มีอะไรหรอก ทรงสมาบัติให้ได้ก็พอแล้ว

ถาม : สมาบัติ ๔ หรือ ๘ คะ ?
ตอบ : อันไหนก็ได้ ให้ได้สักอย่างหนึ่ง เพราะว่า ๕ - ๖ - ๗ - ๘ กำลังก็เท่ากับ ๔

ส่วนใหญ่จะไปคิดว่าสมาบัติ ๘ สูงกว่าฌาน ๔ ไม่ใช่นะ ต่างกันแค่วิธีการเท่านั้น ส่วนกำลังเท่ากันเลย ต้องบอกว่าเป็นปริญญาเหมือนกัน เพียงแต่คนละสาขาแค่นั้น ส่วนใหญ่คนที่คิดอย่างนั้นคือคนที่ยังไม่ได้ทำ ถ้าทำแล้วจะรู้ชัดเลยว่าอันเดียวกันนั่นแหละ เพียงแต่ว่าสมาบัติ ๘ มีส่วนของการใช้ความคิดเข้ามาร่วมด้วย เป็นอารมณ์คิดคล้าย ๆ กับวิปัสสนา

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "อาตมาทำโครงการ "หิ้วตะกร้า นุ่งผ้าซิ่น นั่งแคร่ไม้ ใส่บาตรพระทุกวันอาทิตย์" เริ่มตั้งแต่วันที่ ๑ - ๒ มกราคม ๒๕๖๔ เป็นต้นมา ตอนนี้ติดตลาดแล้ว มีแต่สารพัดหน่วยงานโทรมาจอง วันนี้ที่โทรมาจอง "วันที่ ๒๑ มีนาคม พระอาจารย์อยู่ไหมคะ ? จะไปใส่บาตร พร้อมกับเอาข้าวของไปถวาย" ลงรายการมายาวเป็นหางว่าว บอกเขาว่า "ไม่อยู่ เขาก็บิณฑบาตกันทุกวันอาทิตย์นั่นแหละ อาตมาอยู่สกลนครตั้งแต่วันที่ ๒๐" เขาบอกว่า "ถ้าอย่างนั้น..เดี๋ยวเปลี่ยนวัน" สรุปว่าคนอื่นบิณฑบาตไม่ขลังพอ

ทุกวันอาทิตย์ ต่อให้อาตมาไม่อยู่ ก็ไม่หยุดบิณฑบาต เพราะว่าบางท่านมาไกล โดยเฉพาะคนทองผาภูมิชอบโครงการนี้มาก ที่ชอบเพราะว่าเก็บกดมานาน มีชุดสวย ๆ ไม่รู้จะไปแต่งตอนไหน จะได้แต่งโชว์ทุกวันอาทิตย์ บางคนนี่พอใส่ทั้งเดือนโดยไม่ซ้ำกันเลย"

[เถรี]

"ปกติทุกวันที่ ๑๔ ของเดือน วัดท่าขนุนจะหยุดบิณฑบาต เพื่อที่ให้ญาติโยมไปทำบุญใส่บาตรถวายหลวงปู่สาย อดีตเจ้าอาวาสวัดท่าขนุน ทำอย่างนี้ต่อเนื่องมาเป็นปีที่ ๒๙ แล้ว จนกระทั่งทุกคนรู้ พอบอกว่าพรุ่งนี้หยุด ๑ วัน โยมก็จะถามว่าวันที่ ๑๔ แล้วหรือ ? ปรากฏว่าวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์นึกอย่างไรไม่รู้ บอกกับพระที่วัดว่า พรุ่งนี้หยุดบิณฑบาต แต่ต้องบิณฑบาต ถามว่าบิณฑบาตอย่างไร ? เอาแค่ตรงหัวสะพานนั่นแหละ แล้วก็จริง ๆ ด้วย ปรากฏว่ามีนักท่องเที่ยวจากชลบุรีมาทั้งคันรถเลย ถ้าหยุดก็เสียหายหลายแสน

ตอนนี้ก็มีการเอาสินค้าชุมชนมาดัดแปลง โครงการก็คือ"หิ้วตะกร้า นุ่งผ้าซิ่น นั่งแคร่ไม้ ใส่บาตรพระทุกวันอาทิตย์" ตะกร้านี่คือตะกร้าหวาย ตะกร้าไม้ไผ่สานของลุงโจ ประธานสภาวัฒนธรรมตำบลลิ่นถิ่น จักสานเก่งมาก ถึงขนาดคิดลายของตัวเองได้ ก็เลยเอามาติดตราชุมชนคุณธรรมวัดท่าขนุนเข้าไป ขายดีมาก แค่ใส่ตราเข้าไปอันเดียว เป็นตราลักษณะเป็นพลาสติก เป็นรูปตราชุมชนคุณธรรม แล้วก็ห้อยตุ้งติ้งไว้ที่ตะกร้าแค่นั้นเอง แรก ๆ ก็ประหยัดกัน ใช้กระเช้าปีใหม่ เอาของมาใช้หมดแล้วกระเช้าเหลือเป็นคันรถ เอาไปให้โยมเขายืมใส่บาตร ไป ๆ มา ๆ ต่างคนต่างหาตะกร้าสวย ๆ ของตัวเองมา ก็เลยต้องตามใจเขา"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ถ้าทางด้าน ศบค. ประกาศผ่อนคลายช่วงสงกรานต์ อาตมาจะจัดปฏิบัติธรรม งวดนี้สะใจมาก เพราะว่าน่าจะได้ตั้งแต่วันที่ ๑๐ - ๑๕ เมษายนเลย ปฏิบัติธรรมยาว ๆ ให้บรรลุกันไปเลย งดปฏิบัติธรรมมาตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๖๓ มาปีกว่าแล้ว คราวนี้เข้ามีนาคม ๒๕๖๔

ปกติแล้ววัดท่าขนุนจัดปฏิบัติธรรมปีหนึ่งก็อย่างน้อย ๘ ครั้ง ๑๐ ครั้ง ช่วงที่ผ่านมากลายเป็นขี้เกียจ ต้องหันมาด่าพระแทน..! บ่นทุกวัน เย็น ๆ ทำวัตรเสร็จก็ต้องนั่งฟังพระอาจารย์บ่นเข้าไป ช่วงนี้ก็เคี่ยวเข็ญให้ทุกรูปเข้าฌานสวดมนต์ ท่านก็เข้าบ้างหลุดบ้าง ก็โดนบ่นโดนว่าไปเรื่อย ยังไม่มีความคล่องตัว อาตมาตั้งเอาไว้ทั้งหมด ๗ ระดับ

ระดับที่เข้าฌานสวดมนต์แค่ระดับ ๓ เท่านั้น บอกท่านว่า "ผมหวังแค่นี้แหละ ไม่ให้คุณไปสูงกว่านี้หรอก เพราะว่ายากเกินไป" ต่อไปพระวัดท่าขนุนจะต้องทรงฌานได้ทุกรูป ไม่อย่างนั้น ไม่สามารถที่จะไปกับพวกได้"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "อาตมาสร้างวัตถุมงคล ก็คือเหรียญในหลวงรัชกาลที่ ๕ เพื่อที่จะหาทุนสร้างวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรี แต่ปรากฏว่าติดขัด เนื่องจากว่าไม่เข้าใจธรรมเนียมของเขา ทำให้การขออนุญาตไม่ผ่าน แม้ว่าส่งเอกสารไปถึง ๔ ครั้ง ก็เพิ่งจะมารู้ช่องทางรู้ธรรมเนียมกัน แล้วก็ได้รับอนุญาตมาเมื่อเดือนกุมภาพันธ์นี้เอง

เหรียญรัชกาลที่ ๕ จึงเป็นวัตถุมงคลที่เสกนานที่สุดของวัดท่าขนุน พูดง่าย ๆ ว่าพิธีใหญ่กี่ครั้งก็เอาเข้าพิธีด้วย อาตมาเองเก็บเอาไว้สำหรับตัวเอง ๑ เหรียญ กลัวว่าจะหมด โดยเฉพาะเหรียญในหลวงรัชกาลที่ ๕ เนื้อเงิน เข้ากรรมฐาน ๓ วันเป็นรอบสุดท้าย"

[เถรี]

ถาม : สงกรานต์ผมจะไปที่ท่าขนุน ผมขอความเมตตาหลวงพ่อเจิมรถด้วยได้ไหมครับ ?

ตอบ : เลิกเจิมมานานแล้ว เครื่องมือหมด ก็คือเคยเอาแผ่นทองที่เข้าพิธีไว้ เพื่อใช้สำหรับเจิมรถ คราวนี้แผ่นทองหมดแล้ว ก็เลยเลิกเจิม

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "ท่านใดที่แย่งจองผ้ายันต์พญาเต่ามังกรเงินล้านเปิดโลกพลิกชีวิตไม่ทัน ไปบูชาจากวัดท่ามะขาม น่าจะมีเว็บไซต์ของเขาเองอยู่ เพราะว่าอาตมายกส่วนที่เหลือให้ทางวัดท่ามะขามไปหาทุนเพื่อสร้างวัด ระยะหลังหาเงินให้เขาไม่ค่อยจะทัน ให้เขาไปหาเองบ้าง ก็เลยมอบวัตถุมงคลให้ไปจำหน่ายแทน"

[เถรี]

พระอาจารย์กล่าวว่า "วันก่อนเขามีการสำรวจชื่อวัดที่ซ้ำกันมากที่สุด ปรากฏว่าทั่วประเทศไทยมีวัดชื่อวัดพระศรีมหาโพธิ์อยู่ ๓๘ วัด"

[เถรี]

พูดถึงการถ่ายรูป "หลักการถ่ายรูปเพื่องาน คนน้อยต้องถ่ายให้ดูมาก คนมากก็ถ่ายให้ดูแน่นไปเลย ชุดนี้มา ๘ คน แต่ถ่ายเห็นแค่ ๓ คน ไม่เป็นไร...ไม่มีใครเก่งมาตั้งแต่เกิด แต่ถ้าประเภทห่วยแตกไปเรื่อยก็ไม่ได้เรื่องเหมือนกัน..!"

[เถรี]

พระอาจารย์เล่าว่า "พี่ชายพ่อของโยมอายุ ๑๐๒ ปี ? เขาเรียกว่าลุง ถ้าโยมพ่ออาตมาอยู่ ปีนี้ก็อายุ ๑๒๐ ปี เกิดพ.ศ. ๒๔๔๔ เกิดปีเดียวกับหลวงปู่มหาอำพัน ก็คิดดูว่าโยมพ่ออายุ ๑๒๐ ปี อาตมาอายุ ๖๒ ปี โยมพ่อมีอาตมาตอนอายุเท่าไร ? อายุ ๕๘ ปี

อายุขนาดอาตมา เขาเรียกว่าวัยวิกฤต รุ่นพี่ก็ตาย รุ่นตัวเองก็ตาย รุ่นน้องก็ตาย ถ้าคนที่ไม่เคยปฏิบัติธรรมมา จะหวาดระแวงไปหมด ว่าเมื่อไรตัวเองจะตาย แต่คนปฏิบัติธรรมได้เปรียบ ระลึกถึงมรณานุสติ รู้อยู่เสมอว่าเราจะต้องตาย

คราวนี้ก็กำหนดเป้าหมายว่า ตายแล้วเราจะไปไหน ? ถ้าเอาแค่เทวดานางฟ้า ก็รักษาศีล ๕ ให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ ถ้าต้องการเป็นพรหมก็ทรงฌานสมาบัติให้ได้ ตั้งแต่ต่ำสุดยันสูงสุดไปเลย ถ้าต้องการพระนิพพานก็พยายามพิจารณาให้เห็นว่าร่างกายนี้ โลกนี้ ไม่เป็นที่ต้องการ ไม่เป็นที่ปรารถนา ถอนใจจากการยึดการเกาะได้ก็ไปพระนิพพาน

บางคนเขาบอกเลือกเกิดไม่ได้ เลือกอยู่ไม่ได้ เลือกงานไม่ได้ เลือกตายไม่ได้ อาตมายืนยันว่าถ้าคนที่มีความสามารถ เลือกเกิดได้ แล้วก็เลือกตายได้ เลือกเกิด...ส่วนใหญ่แล้วพออยู่ข้างบนแล้วฉลาด รอให้หมดอายุแล้วลงมา บางทีไปเกิดที่ไม่ดี ก็รีบชิงลงมาเกิดก่อน เขาเรียกว่าเลือกเกิด คราวนี้เลือกตาย ก็อยู่ที่เราว่าจะเอาระดับไหน ?"