พญานาค

[โอรส]

ถาม : (ถามเรื่องเกี่ยวกับพญานาค) อยากรู้ว่าทำไมพระที่ธุดงค์อย่างหลวงปู่มั่น หลวงปู่แหวน หลวงปู่ทุก ๆ พระองค์ท่านบอกว่าท่านต้องพบกับพญานาคด้วยละครับ ?
ตอบ : ก็พญานาคเขามีอยู่ทั่วไป ในสถานที่ไหนที่เขาอยู่ ถ้าเข้าไปโอกาสพบก็เยอะ

ถาม : ในหนังสือบอกว่ามีพญานาคอยู่ตนหนึ่ง เคยเป็นมนุษย์รักษาศีล ๕ แล้วพญานาคตนนั้นก็มาพบกับหลวงปู่องค์หนึ่ง หลวงปู่องค์นี้ท่านก็พยายามหนี แต่พญานาคตัวนี้ก็จะตาม แต่ไม่ได้ตามในลักษณะของคน โดยหัวนี่จะเป็นพญานาคตามท่าน แต่ตัวนี่จะทอดยาวไปที่แม่น้ำโขง ?
ตอบ : แล้วอย่างไร ?

ถาม : อย่างนี้จะต้องมีบุญมีกรรมร่วมกันหรือเปล่า ?
ตอบ : ต้องมี ไม่อย่างนั้นจะตามให้เสียเวลาทำไม ? แล้วอีกอย่างหนึ่งบางทีท่านเห็นเป็นพระดี ท่านก็อยากได้บุญ ในเมื่ออยากได้บุญท่านก็ตามมากราบมาไหว้

[โอรส]

ถาม : ในหนังสือบอกว่าท่านเคยทำผิดศีล ๕ ท่านจึงมาเกิดเป็นพญานาค ?

ตอบ : นั่นแค่ศีล ๕ ขนาดศีล ๒๒๗ มาเกิดเป็นพญานาคในธรรมบทก็มี พระยาเอรกปัตตนาคราชบวชเป็นพระจำพรรษาอยู่ชายทะเล ๒ หมื่นปี สมัยต้นกัปนี่คนอายุเยอะนะ แสดงว่าตอนนั้นอายุต้องเกิน ๒ หมื่นปี เพราะท่านจำพรรษาอยู่ ๒ หมื่นปีแล้ว..ใช่ไหม ?

วันหนึ่งท่านลงไปสรงน้ำ ท่านไปดึงต้นตะไคร้น้ำหลุด ทีนี้การพรากของเขียว (ทำของที่เป็นต้นไม้ใบหญ้าหลุดออกจากที่) ของพระเขาถือว่าผิดศีล

ในเมื่อผิดศีลแต่ท่านเองไม่มีโอกาสจะเปลื้องอาบัติ คือ ความที่ศีลขาดนั้น เพราะว่าจำพรรษาอยู่รูปเดียว แล้วตายเสียก่อน จำพรรษาอยู่ ๒ หมื่นปี ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ แต่โทษที่ผิดศีลทำให้ไปเกิดเป็นพญานาค ถึงจะมีความสุข มีทิพย์สมบัติ แต่พญานาคเป็นเดรัจฉาน

ในเมื่อเป็นเดรัจฉาน ถึงจะอยู่ในภพของความเป็นทิพย์ก็จริง แต่โอกาสที่จะเข้ามรรคผลนั้นไม่มี แต่เนื่องจากว่าท่านเองเคยเป็นพระมาก่อน ตั้งใจรักษาศีลมาถึง ๒ หมื่นปี ความดีเดิมยังอยู่ในใจ ก็นึกว่า เออ..เราเป็นพญานาคมาตั้งนานแล้ว ไม่ทราบว่าโลกนี้มีพระพุทธเจ้าเกิดขึ้นแล้วหรือยัง ?

ท่านจึงแต่งปริศนาบทหนึ่งให้ลูกสาว คือ นางนาควิกาแปลงกายเป็นมนุษย์แล้วยืนอยู่บนพังพาน คือ ท่านจะแผ่แม่เบี้ยแล้วให้ยืนอยู่ข้างบนแล้วร้องเพลง ถ้าหากว่าใครแก้ปริศนาเพลงนั้นได้ จะยกนางนาควิกาและสมบัติให้ โอ้โฮ..หนุ่ม ๆ ไปแย่งกันแก้ปริศนาเพียบเลย แต่แก้ไม่ได้

พอดีว่ามีอุตรมาณพ นี่ตามธรรมบทบอกว่าเป็นเนื้อคู่ของนางนาควิกาเขา เดินทางจะไปแก้ปัญหานี้เหมือนกัน ได้ยินแล้วอยากได้นี่ พญานาคถ้าเป็นคนก็ลักษณะนางฟ้าดี ๆ นี่เอง สวยมาก อยากได้ก็จะไป พระพุทธเจ้าเสด็จไปขวางทาง เพราะเห็นว่าถ้าโปรดอุตรมาณพแล้วจะได้เป็นพระโสดาบัน

เมื่อเสด็จไปขวางทาง อุตรมาณพเห็นพระพุทธเจ้าก็เข้าไปกราบ พระพุทธเจ้ารู้ก็ทำเป็นไม่รู้ ถามว่าเธอจะไปไหนหรือ ? อุตรมาณพก็เล่าเรื่องให้ฟังว่า มีพญานาคตัวใหญ่แบกหญิงสาวไว้บนพังพาน มาร้องเพลงปริศนาธรรมอย่างนี้ ๆ ถ้าใครแก้ปริศนาธรรมได้จะได้หญิงสาวเป็นภรรยา และยังได้สมบัติจากพญานาคด้วย

พระพุทธเจ้าพอได้ยินก็บอกว่าปริศนานี้พอแก้ได้ ก็เลยสอนให้อุตรมาณพร้องเพลงแก้ ตกลงพระพุทธเจ้าสอนร้องเพลงด้วย ใครบอกว่าพระในพุทธศาสนาไม่ร้องเพลงนี่ไม่จริงนะ ว่าไปแล้วเป็นต้นตำรับด้วย คราวนี้อุตรมาณพก็ไปร้องเพลงแก้ ร้องเพลงแก้ได้พญาเอรกปัตตนาคราชรู้เลยว่า พระพุทธเจ้ามาเกิดแล้ว เพราะว่าถ้าไม่ใช่พระพุทธเจ้าจะไม่มีใครแก้ปริศนาธรรมนี้ได้

คราวนี้ท่านดีใจท่านก็ฟาดหางเล่น กลายเป็นคลื่นใหญ่ซัดเอาชาวบ้านตกน้ำไปจมเลย ต้องไปงมคืนทีละคน ๒ คน เสร็จแล้วท่านก็แปลงเป็นคน จูงมือนางนาควิกากับอุตรมาณพไปเฝ้าพระพุทธเจ้า เพราะถามอุตรมาณพแล้วว่าใครเป็นคนแก้ปัญหานี้ อุตรมาณพก็สารภาพว่าพระสมณโคดมสอนมา จึงไปกราบกัน

พระพุทธเจ้าก็เทศน์โปรดอุตรมาณพกลายเป็นพระโสดาบัน นางนาควิกากับเอรกปัตตนาคราชได้ทิพยสมบัติมากขึ้น แต่ไม่ได้มรรคผลอะไร เพียงเข้าถึงไตรสรณาคมน์เท่านั้น
คราวนี้เราจะเห็นว่าไม่ใช่ศีล ๕ ที่ล่วงละเมิดแล้วทำให้เกิดเป็นสัตว์เดรัจฉาน ถึงศีล ๒๒๗ ก็เจ๊งได้เหมือนกัน นั่นนิดเดียวด้วยนะ

สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๔