ดูคนที่ป้ายรถเมล์แล้วพิจารณาให้เห็นทุกข์

[โอรส]

ถาม : ขอคำแนะนำครับ คือ ตอนนี้ก็พยายามรักษาศีลเป็นประการแรก สมาธินั้นยังทำน้อยอยู่ คิดว่าต้องทำเป็นประการที่สอง เวลาดำรงชีวิตประจำวันบางทีมีเหตุการณ์อะไรก็จะคิดจะพิจารณา ทำอยู่ ๓ อย่างมีสิ่งที่จะต้องเพิ่มเติม...?

ตอบ : ถ้าจะให้เพิ่มเติม คือ เพิ่มเติมตัวพิจารณา พยายามให้เห็นว่าทุกสิ่งที่เราพบ ที่เราเห็นนั้น มีความสุขหรือมีความทุกข์ พยายามดูให้เห็นว่าทุกสิ่งมีแต่ความทุกข์ทั้งสิ้น ที่เราว่าสุขคือทุกข์น้อย

ไม่ต้องเอาอะไรมากหรอก แค่ไปดูคนที่ป้ายรถเมล์ก็พอแล้ว แต่ละคนดูเขาทำหน้าเข้าสิ มีใครทำหน้ามีความสุขบ้าง ? บางคนนั้นดูนาฬิกาแล้วดูนาฬิกาอีก ชะโงกแล้วชะโงกอีก เมื่อไรรถจะมาสักทีหนึ่ง มาแต่คันที่เราไม่ได้รอ คันที่เรารอไม่มาสักที มักจะเป็นอย่างนั้น

ดูเขาดูสีหน้าเขาก็รู้แล้ว เขาแบกทุกข์ไว้เต็มที่เลย เต็มไปด้วยความเร่าร้อนกระวนกระวาย ฉะนั้น..พยายามให้เห็นตลอดไป

อยู่บนรถเมล์ก็เหมือนกัน ทุกคนต้องตะเกียกตะกายไปทำงาน เพื่อที่จะได้เงินมาเพื่อเลี้ยงปากเลี้ยงท้องตัวเองและครอบครัว ทุกคนจะต้องรีบไปตั้งแต่เช้าตรู่ จากนั้นก็เหนื่อยทั้งวัน กลับมาพักผ่อนได้ไม่ทันจะเต็มที่ ก็ถึงเวลาที่จะไปใหม่อีกแล้ว

แต่ละคนนี่เขามีสุขหรือมีทุกข์ ? พยายามดูให้เห็นความจริงตรงนี้ ให้ใจยอมรับให้ได้ ถ้าใจยอมรับแล้วต่อไปก็สบาย ถ้ายังไม่ยอมรับก็พยายามหน่อย แรก ๆ ก็เป็นแค่สัญญา คือ ความจำ พอนาน ๆ ไปใจยอมรับได้ก็เป็นปัญญา

พยายามเพิ่มตรงจุดนี้แหละ จุดของการพิจารณา ตัวสมาธิถ้าหากว่าไม่มีเวลาจริง ๆ อาศัยว่าพอเราทำในช่วงระยะที่เรามีเวลา นั่งภาวนาพออารมณ์ใจทรงตัวได้ในระดับไหน ถึงเวลาเลิก ลุกไปจากที่นั้น ต้องรักษาอารมณ์นั้นให้อยู่กับเราให้นานที่สุด ประคับประคองให้อยู่กับเราให้นานที่สุด เพื่อที่เราจะได้มีความสุข อยู่เย็นได้อย่างที่เราต้องการ ถ้าสมาธิคลายตัว เดี๋ยวพวก รัก โลภ โกรธ หลง จะเข้ามาพาเราฟุ้งซ่านอีก

สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนพฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๔๔