[เถรี]

ถาม : ถ้าเราชอบการพิจารณาบ่อย ๆ แล้วทางด้านเจโตวิมุตติจะเจริญขึ้นมาได้ไหมครับ ?
ตอบ : ถ้าพิจารณาเป็นจริง ๆ จะเป็นสมาธิเอง ถ้าพิจารณาไม่เป็นก็โดนหลอกเตลิดเปิดเปิงอย่างที่ว่านั่นแหละ เราต้องดูด้วยว่าการพิจารณาของเรานั้นเห็นความเป็นจริงของร่างกายนี้และโลกนี้ไหม ? ไม่ใช่เห็นไปสารพัดเรื่อง เห็นความเป็นจริงแล้วสภาพจิตของเรายอมรับไหมว่าร่างกายนี้เป็นทุกข์ โลกนี้เป็นทุกข์ ร่างกายนี้ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา โลกนี้มีแต่ความทุกข์ยากเร่าร้อน ไม่ใช่สถานที่ที่เหมาะสมที่เราจะเกิดอีก ถ้าไม่สามารถสรุปลงตรงนี้ได้ ก็ยังเตลิดหาฝั่งไม่เจอหรอก

แต่ถ้าสามารถสรุปลงตรงนี้ได้ สภาพจิตของเรายิ่งพิจารณา ความหนักแน่นมั่นคงก็จะมีมากขึ้นเรื่อย ๆ เกิดเป็นสมาธิไปในตัว ไม่อย่างนั้นถ้าไม่มีกำลังของสมาธิมาช่วยจะตัดกิเลสไม่ได้ เพราะฉะนั้น..ในส่วนของปัญญาวิมุตติจริง ๆ ก็ต้องอาศัยกำลังของสมาธิช่วยในตอนสุดท้าย แต่ว่าส่วนใหญ่แล้วสมาธิเกิดแล้วท่านไม่รู้ตัว ในส่วนของเจโตวิมุตตินั้นละไว้ไม่ต้องกล่าวถึง เพราะว่าเป็นการใช้สมาธิโดยตรงอยู่แล้ว