[นายกระรอก]

ถาม : ถ้าเราพิจารณาว่าร่างกายเราเป็นของสกปรก แบบนี้เป็นสมถะหรือวิปัสสนาครับ ?
ตอบ : ถ้าหากว่ายังเป็นแค่ความจำ ก็จะเป็นแค่สมถภาวนา ประมาณอสุภกรรมฐานหรือกายคตานุสติกรรมฐาน แต่ถ้าสภาพจิตยอมรับว่าเป็นอย่างนั้นจริง ๆ ถึงจะเป็นวิปัสสนากรรมฐาน

ถาม : ถ้าเราเห็นกายว่าสกปรกจริง ๆ ก็เป็นวิปัสสนาใช่ไหมครับ ?
ตอบ : ไม่ใช่เห็นเฉย ๆ ต้องยอมรับด้วย

ถาม : (ไม่ชัด) ?
ตอบ : ถ้าไม่มีสมถะ กำลังในการยอมรับไม่พอ ถึงได้บอกว่าการปฏิบัติธรรมจริง ๆ แล้วต้องทำทั้งสองอย่างควบกัน