[เถรี]

หลังจากนั้นแล้วก็จะไปเป็นสมาธินิเทส ทั้ง ๆ ที่ตอนแรกของสมาธินิเทส เริ่มเข้าตั้งแต่กองกรรมฐานแรกแล้ว แต่พอมาแบ่งเป็นปริจเฉท สมาธินิเทสกลับมาอยู่ลำดับที่ ๑๑ ครับ บอกถึงวิธีการเจริญอาหาเรปฏิกูลสัญญา แล้วก็จตุธาตุววัฏฐาน ก็คือการพิจารณาว่าอาหารมีพื้นฐานมาจากของสกปรก เพื่อที่ไม่ให้เราหลงติดในรส ในสี ในกลิ่นของอาหารครับ

มีพระที่วัดกระผม/อาตมภาพนี่เองครับ หลวงตาปรีชา อกิญฺจโน ถามว่า "อาจารย์ครับ อย่างผลไม้สุกก็อร่อยครับ สีก็สวยด้วย บางทีก็เลือกซื้อเพราะสีครับ แล้วจะพิจารณาอย่างไรว่าสกปรก ?" ผมบอกว่า "ปัญญาท่านต้องมากกว่านี้นิดหนึ่ง เพราะว่าในส่วนที่ท่านเห็นว่าผลไม้สุก จริง ๆ แล้วกำลังเน่าอยู่..! แต่คนเราฉลาดครับ เอามากินตอนที่ "เน่ากำลังดี" ไม่ได้กินตอนที่เน่าเละเทะแล้ว แต่ก็จะไปเน่าเละเทะอยู่ในท้องของคุณอีกทีหนึ่ง ลองนึกถึงภาพที่ไปอีเหละเขะขะ คลุกรวมกันในบาตรเวลาเราฉันสำรวมดูสิ สีสันยังสวยอยู่อีกไหม ?" "เออ...จริงครับ"

ดังนั้น...ตรงจุดนี้ถ้าหากว่าจะใช้ ต้องใช้กำลังปัญญาสูงมาก เพราะว่าอาหาเรปฏิกูลสัญญาตรงจุดนี้ ถ้าเราพิจารณาไม่เป็น จะหลงติดอยู่ ในสี ในกลิ่น ในรส ของอาหารครับ

ญาติโยมหลายคนที่กระผม/อาตมภาพรู้จัก ถ้าไม่ใช่ร้านประเภท "เชลล์ชวนชิม" หรือ "แม่ช้อยนางรำ" นี่ไม่เข้าเลยครับ ไกลแค่ไหนก็ตามไปกินได้ทุกร้าน ในรถมีแต่ "โบรชัวร์" ของร้านพวกนี้อยู่ครับ ผ่านไปภาคไหนกูมีที่แวะทั้งนั้น เออว่ะ...เก่งมากเลย พวกนี้ถ้าหากว่ามาปฏิบัติธรรม กระผม/อาตมภาพว่าบรรลุไปเยอะเลยครับ เหตุที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่าเขาตั้งใจทำจริง ๆ ครับ แต่เพียงว่าดันไปทำเพื่อสนองกิเลสตัวเองเท่านั้น..!

แล้วส่วนของจตุธาตุววัฏฐาน ก็คือพิจารณาว่าร่างกายนี้เป็นธาตุ ๔ ประกอบขึ้นมาจาก ดิน น้ำ ไฟ ลม

ส่วนที่แข็ง เป็นแท่ง เป็นก้อน เป็นชิ้น เป็นอัน จับได้ ต้องได้ คือธาตุดิน ได้แก่อวัยวะภายในภายนอกทั้งปวง

ส่วนที่เหลวไหลเอิบอาบอยู่ในร่างกายเรียกว่า ธาตุน้ำ มีเลือด น้ำเหลือง น้ำหนอง เป็นต้น

ส่วนที่ให้ความอบอุ่นในร่างกายคือ ธาตุไฟ มีทั้งที่กระตุ้นร่างกายให้เจริญเติบโต มีทั้งที่เผาผลาญร่างกายให้ทรุดโทรมลง มีทั้งที่ช่วยเผาย่อยอาหาร เป็นต้น

ส่วนที่เป็นธาตุลม คือลมหายใจเข้า ลมหายใจออก ลมที่ค้างอยู่ในท้องในไส้ ลมที่อยู่ในช่องว่างร่างกาย เช่น ช่องหู ช่องจมูก ลมที่พัดขึ้นเบื้องสูง พัดลงเบื้องต่ำ พัดไปทั่วร่างกาย ที่เรียกว่าความดันโลหิต