[ป้านุช]

๓ พุทธประวัติ

พระเจ้ามิลินท์ตรัสถามว่า ดูก่อนพระนาคเสน พระพุทธเจ้าทรงพยายามสร้างสมบารมีมาตลอดกาลเวลาอันยาวนาน
ก็ด้วยมีพระพุทธประสงค์จะทรงนำหมู่ชนให้พ้นจากสังสารวัฏมิใช่หรือ
พระนาคเสนทูลตอบว่า ขอถวายพระพร เป็นดังเช่นที่พระองค์ตรัส

ม. ถ้าเช่นนั้น เหตุใดเมื่อทรงตรัสรู้ใหม่ ๆ พระพุทธองค์จึงทรงน้อมพระหฤทัยไปในความขวนขวายน้อย
กล่าวคือท้อพระหฤทัยที่จะสั่งสอนธรรมที่ตรัสรู้ให้กับชนโดยทั่วไป เสมือนผู้พยายามเรียนธนูเพื่อต่อสู้กับข้าศึก แต่ครั้นเกิดศึกขึ้นจริงใจกลับคิดไม่สู้
น. เป็นเพราะพระพุทธองค์ทรงดำริถึงธรรมที่ได้ตรัสรู้ว่าเป็นของลึกละเอียด
สวนทางกับกิเลสอันเคลือบคลุมบุคคลโดยทั่วไป พระหฤทัยจึงน้อมไปในความขวนขวายน้อย

ม. พระคุณเจ้าจงหาตัวอย่างมาเปรียบเทียบ
น. ธรรมดาหมอเมื่อตรวจดูอาการคนไข้ป่วยหนักย่อมรำพึงว่า คนไข้นั้นยากต่อการรักษามิใช่หรือ

ม. เหตุการณ์มักเป็นเช่นนั้น
น. ฉันใดก็ฉันนั้น พระพุทธองค์ก็เช่นนายแพทย์ ผู้คนโดยทั่วไปซึ่งหมักหมมด้วยกิเลสเปรียบเหมือนคนไข้อาการสาหัส
เมื่อพระพุทธองค์ทรงพิจารณาธรรมที่ตรัสรู้ว่าเป็นของลึกสุขุม ยากที่ผู้หนาด้วยกิเลสจะเห็นตามรู้ตามได้
ทรงท้อพระหฤทัยในการรักษาผู้คนเหล่านั้นให้หายจากกิเลสได้ อย่างไรก็ตาม ด้วยทรงมีพรหมวิหารธรรม โดยเฉพาะพระกรุณาธิคุณเป็นที่ตั้ง
จึงทรงกลับพระหฤทัยเพียรสอนผู้คนให้เห็นคุณประโยชน์ของพระธรรมในการปลดเปลื้องตนออกจากกิเลสต่าง ๆ (ภควโตธัมมเทสนายอัปโปสุกตภาวปัญหา)

ม. พระคุณเจ้าว่านี้ชอบแล้ว