[เถรี]

วันนี้ตรงกับวันอังคารที่ ๓๐ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๖๔ เมื่อช่วงบ่ายกระผม/อาตมภาพได้บรรยายวิชาวิสุทธิมรรคศึกษาให้แก่นิสิตปริญญาตรีปี ๓ สาขาพระพุทธศาสนาของวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรีศรีไพบูลย์

ในเรื่องของวิชาวิสุทธิมรรคศึกษานั้น เป็นเรื่องที่ต้องบอกว่า บรรดาอาจารย์ท่านเกี่ยงกันสอน อันดับแรกเลยก็คือ เป็นวิชาสามหน่วยกิต ก็คือต้องบรรยาย ๓ ชั่วโมงต่อเนื่องกัน อันดับที่สองคือ ก่อนหน้านี้เป็นวิชาข้อสอบกลาง ตัวเราจะสอนอย่างไร ผู้ที่ออกข้อสอบก็คืออาจารย์จากส่วนกลาง ซึ่งไม่แน่ว่าจะมีแนวความคิดแบบเดียวกับเรา แล้วประการสุดท้ายก็คือ เรื่องของวิสุทธิมรรคศึกษา ถ้าไม่ใช่ผู้ปฏิบัติธรรมจริง ๆ อธิบายให้เข้าใจได้ยากมาก จะได้แค่ผิว ได้แค่เปลือกเท่านั้น

วันนี้ที่บรรยายไปประมาณชั่วโมงเศษเป็นการสรุปย่อ เพื่อที่จะให้นิสิตได้มองเห็นภาพว่าวิชานี้มีภาพรวมอย่างไร เนื้อหาอย่างไร แล้วก็จะได้มีความเข้าใจและทำข้อสอบได้ถูกต้อง เพียงแต่ว่าระยะเวลาส่วนใหญ่แล้วก็คือไม่เพียงพอ เพราะว่าวิสุทธิมรรค ถ้าไม่ได้แบ่งออกเป็นส่วนใหญ่ ๓ นิเทส คือ สีลนิเทส สมาธินิเทส และปัญญานิเทสแล้ว ก็จะแบ่งออกเป็น ๒๓ ปริจเฉท ซึ่งในแต่ละปริจเฉทนั้น บางทีเวลา ๓ ชั่วโมงยังไม่พอให้กับการบรรยายในคาบนั้น

อย่างเช่นว่าอสุภกรรมฐาน ๑๐ อย่าง อธิบายภายใน ๓ ชั่วโมง ถ้าว่ากันตามรายละเอียดจริง ๆ แล้วไม่จบ แม้กระทั่งหลักการเบื้องต้นของการปฏิบัติกรรมฐานที่เริ่มในสมาธินิเทส ก็เป็นเรื่องที่ต้องทำความเข้าใจกันอย่างขนานใหญ่แล้ว อย่างเช่นว่าจะไปกราบขอศึกษากรรมฐานกับครูบาอาจารย์ จะต้องทำอย่างไรบ้าง การเลือกสถานที่ซึ่งเราจะไปเพื่อปฏิบัติธรรมต้องทำอย่างไรบ้าง อย่างเช่นว่า วัดต้องไม่ใหญ่เกินไป ต้องไม่เก่าเกินไป ต้องไม่ไกลเกินไป เป็นต้น

วัดใหญ่เกินไป แค่ดูแลรับผิดชอบก็ไม่มีเวลาเหลือให้ปฏิบัติธรรมแล้ว วัดเก่าเกินไป ต้องซ่อมแซม ก็ไม่มีเวลาปฏิบัติธรรมอีก วัดไกลเกินไป บางทีก็ไม่สัปปายะ จะไม่ให้เป็นวัดที่อยู่ใกล้ท่าน้ำ ไม่ให้เป็นวัดที่อยู่ใกล้ตลาด ไม่ให้เป็นวัดที่อยู่ใกล้ชายแดน