[เถรี]

องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสกับพระอานนท์ไว้ในมหาปรินิพพานสูตร ทีฆนิกาย พระสุตตันปิฎกว่า อานันทะ...ดูก่อนอานนท์ ตราบใดที่หลักธรรมของตถาคตยังสมบูรณ์บริบูรณ์อยู่ ตราบนั้น สมณะที่ ๑ ที่ ๒ ที่ ๓ ที่ ๔ ยังคงมีอยู่ได้

ปัจจุบันนี้หลักธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังสมบูรณ์บริบูรณ์ และเราไม่จำเป็นต้องไปศึกษาทั้ง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ศึกษาอย่างเดียวก็พอแล้ว เนื่องเพราะว่าบุคคลมีมากมายหลายประเภท ถ้าโบราณเขาก็กล่าวว่า มีอยู่ ๕๐๐ จำพวก องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ต้องแสดงธรรมถึง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ก็เพื่อให้ตรงกับอัธยาศัยของผู้ฟังส่วนใหญ่ในช่วงนั้น บางครั้งผู้ฟังก็มีคนเดียว มีรูปเดียว บางครั้งก็ฟังกันเป็นหมื่นเป็นแสนคน

ในเมื่อพระองค์ท่านต้องแสดงหลักธรรมที่เหมาะสมกับกำลังใจของคนส่วนใหญ่ในช่วงนั้น จึงต้องตรัสเอาไว้ถึง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ตลอดระยะเวลา ๔๕ ปีในพระชนม์ชีพ แต่ไม่ใช่ว่าเราต้องทำทั้งหมด เพราะว่าหลักธรรมของพระองค์ท่านข้อใดข้อหนึ่ง ส่วนใดส่วนหนึ่ง ถ้าตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติจริง ทำถูก มีสิทธิ์เข้าถึงมรรคผลทั้งนั้น

ถ้าเราดูในมหาสติปัฏฐานสูตรซึ่งมีอยู่ทั้งในทีฆนิกายและมัชฌิมนิกาย พระองค์ท่านตรัสเอาไว้ชัดเจน เริ่มตั้งแต่อานาปานปัพพะ คือบทที่ว่าด้วยลมหายใจเข้าออก แล้วต่อไปก็อิริยาปถปัพพะ เกี่ยวกับอิริยาบถใหญ่ อิริยาบถย่อย สัมปชัญญปัพพะ เกี่ยวกับการรู้ตัวทั่วพร้อม

ไม่ว่าจะเป็นหมวดไหน ตอนไหน ปัพพะใดก็ตาม จะลงท้ายเสมอว่า นะ จะ กิญจิ โลเก อุปาทิยะติ เธอทั้งหลายจงอย่าได้ยึดติดสิ่งหนึ่งประการใดแม้แต่น้อยในโลกนี้ ก็แปลว่า ถ้าเราทำกำลังใจได้แบบนั้นจริง ๆ เราย่อมสามารถเข้าถึงมรรคถึงผลตั้งแต่ปัพพะคือตอนแรกแล้ว ไม่จำเป็นต้องศึกษามหาสติปัฏฐานสูตรจนครบถ้วนทั้งสูตรเลยก็ได้