[เถรี]

เรื่องนี้กระผม/อาตมภาพชัดเจนมาก เพราะว่าไปพม่าอยู่เป็นสิบปี แล้วก็ไม่ได้ไปแบบฉาบฉวย หากแต่ว่าไปจนกระทั่งสร้างวัดเสร็จทั้งวัด ในระหว่างที่รอวัสดุ รอการอนุมัติ สารพัดจะรอ ก็เที่ยวไปเลาะดูชีวิตชาวบ้านต่าง ๆ รวมทั้งการศึกษาทั้งทางคณะสงฆ์และทางฆราวาสด้วย ขอยืนยันว่าการศึกษาของเขาเหนือกว่าเรามาก

ทางคณะสงฆ์ไทย ถ้าเรียนบาลี ถือว่าเปรียญธรรม ๙ ประโยคสูงสุด แต่ว่าถ้าไปเปรียบกับของพม่า ก็เทียบเท่ากับธัมมะจริยะของเขา ซึ่งแบ่งออกเป็น ๘ ระดับ เราจะเรียกว่าเปรียญธรรม ๘ ประโยคก็ได้ แล้วของเราก็หมดแค่นั้น ถ้าหากว่าจะศึกษาต่อ ก็เอาวุฒิการศึกษาไปเรียนต่อในระดับปริญญาโท เพราะว่าประโยค ๙ เขาให้ปริญญาตรี ไม่ใช่เทียบเท่านะครับ เปรียญธรรม ๙ ประโยคเป็นปริญญาตรี รับรองโดยกระทรวงศึกษาธิการเลย

แต่ว่าพอไปเรียนปริญญาโท จะประสบความยากลำบากอย่างสาหัสมาก กระผม/อาตมภาพมีประสบการณ์มาด้วยตนเอง ก็คือเพื่อนที่เรียนปริญญาโทด้วยกัน จบเปรียญธรรม ๙ ประโยคมา ไปไม่เป็นเลยครับ เพราะว่าวิชาพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นคณิตศาสตร์ ภาษาอังกฤษ สังคมศาสตร์อะไรเขาไม่เป็นเลย เรียนแต่บาลีมาอย่างเดียว

กระผม/อาตมภาพก็ต้องแบกเพื่อนไปด้วย ถึงเวลาก็ต้องดึงเข้ามาอยู่กลุ่มเดียวกัน เพื่อจะได้มีงานส่ง อันไหนที่ไม่ไหวก็ช่วยกันทำ ช่วยกันเข็น ทุกวันนี้ที่รุ่นของกระผม/อาตมภาพรักกันมาก ก็เพราะว่าช่วยเหลือกันแบบนี้มาตั้งแต่ต้น แต่เราก็เห็นชัดเจนว่าการศึกษาของเราตัน

แต่ทางพม่าไม่ใช่อย่างนั้น พม่าเขายังมีต่อในส่วนของบาลีปารคู ใช้ภาษาบาลีในชีวิตประจำวัน พูดคุยกันเหมือนกับเราใช้ภาษาทั่วไปนี่เอง ผ่านระดับนั้นแล้วก็ยังไปศึกษาตรีปิฏกบัณฑิต ก็คือท่องจำพระไตรปิฎกให้ได้ ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์

เพราะฉะนั้น..ในส่วนของการศึกษาทางคณะสงฆ์พม่าก้าวหน้ากว่าเราเยอะ แล้วศึกษากันอย่างจริงจังมาก เหตุเพราะว่าส่วนหนึ่งก็คือไม่อยากเป็นทหาร ถ้าหากว่าบวช เขายกเว้นการเกณฑ์ไปเป็นทหารให้ บ้านเราน่าจะมีบ้างนะ แต่ของพม่าเขารบราฆ่าฟันกันอยู่เป็นปกติ ไปเป็นทหารโอกาสตายมีสูงมาก จึงกลายเป็นว่าทั้งตัวผู้บวชเอง หรือว่าพ่อแม่ ก็พยายามผลักดันลูกให้ไปบวช จะได้ไม่ต้องโดนเกณฑ์ทหาร จะได้ไม่ต้องไปเสี่ยงชีวิตกัน