[เถรี]

มีนักเทศน์บางท่านได้กล่าวว่า มนุษย์เราแยกออกเป็นหลายประเภท อย่างเช่นว่า

มนุสสเนรยิโก กายเป็นมนุษย์ สภาพจิตเหมือนกับสัตว์นรก
มนุสสเปโต กายเป็นมนุษย์ สภาพจิตเหมือนกับเปรต
มนุสสติรัจฉาโน กายเป็นมนุษย์ สภาพจิตเหมือนอย่างกับสัตว์เดรัจฉาน
มนุสสภูโต กายเป็นมนุษย์ สภาพจิตมีศีลมีธรรมเหมือนกับมนุษย์ที่สมบูรณ์
มนุสสเทโว กายเป็นมนุษย์ สภาพจิตประกอบด้วยศีลด้วยธรรม ละอายชั่วกลัวบาป เหมือนเทวดานางฟ้า

ในส่วนนี้ เมื่อพวกเราเปรียบเทียบกับตัวเองแล้ว สามารถที่จะให้คะแนนตัวเองได้ว่า ตัวเราจัดอยู่ในระดับไหน ? เราเป็นมนุษย์สัตว์นรก เป็นมนุษย์เปรต เป็นมนุษย์สัตว์เดรัจฉาน เป็นมนุษย์สมบูรณ์ หรือเป็นมนุษย์ที่เหมือนกับเทวดานางฟ้า เป็นต้น

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ เราเอาไว้เตือนใจสอนใจตนเองว่า ถ้าเราละเมิดศีลเมื่อไร ความเป็นสัตว์จะเข้ามา ถ้าความเป็นสัตว์มีมากกว่าคนเมื่อไร เราก็มีโอกาสลงอบายภูมิเมื่อนั้น

ในส่วนนี้เราจะเห็นได้ชัดเจนว่า ศีล ที่บาลีท่านสรุปเอาไว้หลังจากที่บอกให้ญาติโยมสมาทานว่า สีเลนะ สุคะติง ยันติ ศีลเป็นปัจจัยให้เราไปสู่สุคติ ก็คือหลังจากตายแล้วไปสู่ที่ไปอันดี ต่ำสุดก็เป็นมนุษย์สมบูรณ์ เพราะว่าศีล ๕ ข้อ คือมนุสสธรรม

ถ้าหากว่าเราสามารถรักษาศีลเป็นปกติ มีความละอายต่อความชั่ว ไม่กล้าละเมิดศีล มีความเกรงกลัวต่อบาป ว่าละเมิดศีลแล้วจะเกิดโทษต่อเรา ถ้าอย่างนั้นก็สามารถเกิดเป็นเทวดาเป็นนางฟ้าได้

ถ้าหากว่าเรามีศีลเป็นปกติ ไม่ว่าขยับตัวไปทางไหน สติก็รู้รอบระมัดระวัง ไม่ให้ทุกสิกขาบทพร่อง ถ้าอย่างนี้เราตายแล้วสามารถไปเกิดเป็นพรหมได้