[เถรี]

ผมเองมองแนวทางไว้หลายอย่างด้วยกัน แต่พระผู้ใหญ่ท่านบอกว่าเป็นการลดคุณค่าของบาลีลง ก็คือผมเสนอว่าให้เก็บการเรียนเป็นหน่วยกิต แบ่งการเรียนเป็น ๓ ระดับ ตรี โท เอก ก็คือตามเปรียญตรี โท เอก นั่นแหละ แต่ให้เก็บเป็นหน่วยกิต เรียนขึ้นหน้าอย่างเดียว ได้แล้วจบเลย คุณไปสนใจเฉพาะข้างหน้า จะได้ไม่ต้องหนักมาก ไม่เช่นนั้นแล้วปัจจุบันนี้ท่านที่จบประโยค ๙ ก็กลายเป็นผู้ที่แปลกแยกจากสังคม

เหตุที่แปลกแยกจากสังคม ก็เพราะว่าแม้กระทั่งการตรวจให้คะแนนภาษาบาลี ก็ไม่เหมือนกับทั่วไปในโลก ก็คือถ้า "โดนเก็บ" ๑๒ แห่ง แปลว่าตก เราลองนึกดูว่า ถ้าหากว่าข้อสอบเต็ม ๑๐๐ คะแนน โดนตัดไป ๑๒ คะแนน เหลือเท่าไร ? เหลือตั้ง ๘๘ คะแนน...ตก..! ซึ่งไม่มีที่ไหนในโลกเขาตรวจกันด้วยวิธีนี้ แต่บาลีเราใช้วิธีนี้มาตลอด แล้วพระมหาเถระหลายรูปใช้คำว่า "ศักดิ์สิทธิ์ดี"

ดังนั้น...ถ้าหากว่าการเรียนบาลีสามารถที่จะเก็บหน่วยกิตได้ คนจะเรียนมากขึ้น เพราะว่าไม่ใช่ของยากแล้ว เรียนไล่ไปทีละระดับ เปรียญตรี เปรียญโท เปรียญเอก แล้วในระหว่างนั้นก็เรียนวิชาสามัญภาคบังคับของการอุดมศึกษาไปด้วย ไม่ว่าจะเป็นภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร์ สังคมศึกษาอะไรก็ตาม ถ้าอย่างนั้นก็สามารถทำให้ สกอ. ยอมรับได้ เพราะว่าเราเรียนรู้วิชาทางโลกควบเข้าไปด้วย ปัจจุบันนี้ที่เสนอไม่ผ่าน เพราะว่ารู้แต่บาลีอย่างเดียว ดังนั้น..ถ้าหากว่าจบประโยค ๙ แล้วเราเรียนทางโลกไปด้วย สามารถรับปริญญาเอกได้ เพราะว่าวิชาอื่นเราก็เรียนรู้และสามารถสอนได้

อีกวิธีหนึ่งก็คือแยกบาลีออกไปเลย เป็นหนึ่งสาขาวิชา มีปริญญาตรี โท เอก เป็นความชำนาญเฉพาะทาง แบบเดียวกับภาษาละติน ถ้าลักษณะอย่างนั้นก็สามารถไปถึงปริญญาเอกได้ แต่คราวนี้ต้องบอกว่าเสียงผมเบาเกินไป เสนอไปแล้วผู้ใหญ่บอกว่าทำให้บาลีหมดความศักดิ์สิทธิ์ ท่านก็คงเห็นว่าบรรดาจบประโยค ๙ แล้วเป็นผู้แปลกแยกในสังคมดูศักดิ์สิทธิ์ดี ตรงนี้ก็ต้องรอ รอการเปลี่ยนแปลง ซึ่งคาดว่าไม่นาน

เหตุที่เป็นเช่นนั้นก็ต้องใช้คำว่า Disruption ของภาษาอังกฤษ โดนสถานการณ์บังคับให้เป็นไปเอง ไม่อย่างนั้นคุณจบมาก็ไม่มีประโยชน์อะไร เพราะว่าถ้าเข้าอนุศาสนาจารย์ไม่ได้ เข้าเป็นอาจารย์สอนในวิทยาลัยสงฆ์ไม่ได้ ก็เป็นอันว่าหมดอนาคต แล้ววิทยาลัยสงฆ์ที่เปรียญธรรม ๙ ประโยคจะสอนได้ ก็มีสาขาเดียวคือพุทธศาสนา สาขาอื่นเขาถือว่าคุณจบมาไม่ตรง