[เถรี]

หลังจากนั้น ถ้าหากว่าเราพิจารณาแล้วกำลังยังไม่เพียงพอ สมาธิก็เคลื่อนก็คลายลงไปอีก ถ้าไม่รีบวิ่งไปหาการภาวนาใหม่ รัก โลภ โกรธ หลง ก็จะเกิดขึ้นแทน ท่านทั้งหลายจึงต้องรีบวิ่งเข้าไปหาการภาวนาใหม่ เมื่อกำหนดไปจนกำลังใจมั่นคงแล้ว ก็ยกเอาข้อธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาพิจารณาต่อ ก็คือกำหนดดูว่า "เราเป็นทุกข์อย่างไรบ้าง ?"

ถ้าเอาตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ เราก็ต้องขดงอก่องอขิงอยู่ในท่าเดียว เป็นระยะเวลาถึง ๙ เดือน ๑๐ เดือน คนเรานั่งนิ่ง ๆ แค่ไม่กี่นาทีก็เมื่อยจะแย่แล้ว นั่นต้องขดอยู่ในท้องแม่ทีหนึ่งเป็นเดือนเป็นปี ปวดเมื่อยขนาดไหนก็ไม่สามารถที่จะบอกคนอื่นได้ อึดอัดร้อนรนขนาดไหน ก็บอกคนอื่นไม่ได้ ดิ้นรนเตะถีบ เพื่อที่จะให้พ้นจากสภาพความทุกข์นั้น ปรากฏว่าคนกลับไปเข้าใจว่าเราแข็งแรงมาก..!

ครั้นเมื่อถึงกำหนดแล้ว คลอดเคลื่อนออกจากท้องแม่มา กระทบความร้อนความหนาวของอากาศ แสบร้อนไปทั้งกาย ร้องไห้จ้าขึ้นมา แต่ว่าคนรอบข้างกลับดีอกดีใจ อย่างที่ท่านอาจารย์พระปลัดสรวิชญ์ อภิปญฺโญ ผศ.,ดร. ได้กล่าวไว้เมื่อครู่นี้ว่า เรามักไปยินดีกับการเกิด แต่ว่ากลับลืมนึกถึงความตายไป ความทุกข์นั้นท่วมท้นเข้ามาทันดีทันใด ร่างกายสกปรกต้องชำระสะสาง หิวต้องกิน กระหายต้องดื่ม ปวดอุจจาระ ปวดปัสสาวะ ต้องถ่ายหนักถ่ายเบา เจ็บไข้ได้ป่วยต้องรักษาพยาบาล

ตอนเล็ก ๆ ยังไม่รู้ความ ก็ต้องอาศัยการดูแลของพ่อแม่พี่น้อง เขาเองอาจจะไม่เข้าใจความทุกข์ของเราในตอนนั้น ไม่สามารถที่จะแก้ไขได้ทันท่วงที เราก็จมอยู่กับกองทุกข์นั้น ๆ อย่างเช่นว่าถ่ายหนักถ่ายเบา แล้วไม่มีใครอยู่ใกล้ เราก็ต้องทนจมอยู่ในกองมูตรคูถทั้งหลายเหล่านั้นไปเป็นระยะเวลาหนึ่ง อึดอัดเดือดร้อนจะแย่ แต่บอกใครไม่ได้ ร้องไห้ขึ้นมา บางทีคนก็ยังไม่เข้าใจอีกว่า "ร้องทำไม !?"

ค่อย ๆ ที่จะพยายามเปลี่ยนแปลงตนเอง ช่วยเหลือตนเอง พยายามหัดพลิกตัว กว่าจะพลิกได้ก็เหนื่อยแทบขาดใจ ความทุกข์มีมากขึ้นไปเรื่อย ๆ หัดคืบ หัดคลาน หัดยืน หกล้มหกลุกเจ็บปวดเป็นอันมาก ในขณะเดียวกัน คนอื่นก็กลายเป็นกองเชียร์ โดยที่ไม่รู้ว่าเรานั้นเหนื่อยยากลำบากขนาดไหน หิวยังต้องกิน กระหายยังต้องดื่ม ปวดอุจจาระ ปวดปัสสาวะ ต้องถ่ายหนักถ่ายเบา ร่างกายสกปรกต้องชำระสะสาง เจ็บไข้ได้ป่วย ต้องรักษาพยาบาล