[เถรี]

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากำหนดเอาไว้ ประกอบไปด้วยอริยสัจ ๔ ขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ ปฏิจจสมุปบาท ๑๒ ฟังแล้วบ้าไปเลย..ใช่ไหมครับ ? ฟังเอาไว้แค่ตอบเวลาอาจารย์ถามก็พอครับ เรื่องพวกนี้ ถ้าไม่ได้ปฏิบัติมาเป็นสิบ ๆ ปีนี่ โอกาสที่จะเข้าถึงและอธิบายได้ถูกต้อง ยากมากนะครับ

แต่ขอให้รู้ว่า แม้จะเป็นกรรมฐาน ๒ หมวด คือสมถกรรมฐานที่ช่วยให้ใจสงบระงับ ควรแก่งาน และวิปัสสนากรรมฐานที่ช่วยให้เรารู้แจ้งเห็นจริงตามสภาพความเป็นจริง แต่ทั้ง ๒ อย่างควรที่จะทำร่วมกันครับ ไม่ใช่ว่าเราไปทำเฉพาะอย่างใดอย่างหนึ่ง

สมถกรรมฐานเหมือนกับการเพาะสร้างให้ตนเองมีกำลังเข้มแข็งมาก วิปัสสนากรรมฐานเหมือนกับอาวุธที่มีความแหลมคมมาก ถ้าไม่มีกำลัง เราก็ยกอาวุธไม่ขึ้น จะไปตัดไปฟันอะไรก็ไม่ได้ ถ้ามีแต่อาวุธ เราไปตัดฟันอะไรได้ไหมครับ ? ไม่ได้อยู่แล้ว แล้วถ้ามีแต่กำลังละครับ ? ค่อย ๆ ทุบไปก็น่าจะพังสักวันหนึ่ง แต่ก็ช้ามาก จึงควรที่จะทำ ๒ อย่างร่วมกันครับ เพราะว่าสภาพจิตที่สงบระงับ บาลีท่านใช้คำว่า มุทุ คืออ่อนลงแล้ว ควรแก่การใช้งานแล้ว ก็คือควรแก่การพิจารณาวิปัสสนากรรมฐานแล้ว

กระผม/อาตมภาพขอถวายพระภิกษุสามเณรของเรา และขอบอกกล่าวแก่ญาติโยมที่ฟังอยู่ว่า กรุณาเน้นในส่วนใดส่วนหนึ่งแล้วหยิบอีกส่วนหนึ่งมาใช้งานด้วย เพราะว่ากรรมฐานทั้ง ๒ นี้เหมือนกับคนที่ผูกขาติดกัน ต้องผลัดกันก้าวเดินถึงจะขึ้นหน้าได้ ไม่เช่นนั้นท่านก้าวเท้าข้างใดข้างหนึ่งอยู่ข้างเดียว พอสุดสายเชือกหรือสายโซ่ที่ผูกไว้ ก็จะโดนดึงกลับโดยอัตโนมัติครับ ไปไหนไม่รอดทั้งปีทั้งชาติ..!

โดยเฉพาะท่านที่ฝึกในสมถกรรมฐานมา เมื่อไม่ได้ใช้กำลังไปในการพิจารณา กิเลสรัก โลภ โกรธ หลง จะเอาไปใช้แทนครับ ทำให้เรา รัก โลภ โกรธ หลง หนักยิ่งขึ้น เนื่องจากมีกำลังจากสมาธิที่เราฝึกได้ไปช่วยเหลืออยู่ กลายเป็นเลี้ยงโจรไว้ปล้นเราเอง..!

ส่วนวิปัสสนากรรมฐาน ท่านใดท่านหนึ่งจะพินิจพิจารณา ลองไปอ่านในอรรถกถามหาสติปัฏฐานสูตรดูนะครับ พระภิกษุรูปหนึ่งพยายามพิจารณาวิปัสสนา ก็อยู่ในลักษณะพองหนอยุบหนอนั่นแหละครับ เป็นเวลา ๖๐ ปี สามารถบรรลุอรหัตผลได้ ไปได้นะครับ แต่ท่านทั้งหลายมีเวลา ๖๐ ปีไหมครับ ? ถ้าหากว่าท่านบวชอายุ ๒๐ แล้วพิจารณาเลย อายุ ๘๐ ปี ถึงจะบรรลุนะครับ กลายเป็นทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา ปฏิบัติก็ลำบาก บรรลุก็ยาก