[เถรี]

ข้อที่ ๒ หาต้นทุน ดูว่าในวัดของเรามีอะไรบ้าง ซึ่งเป็นต้นทุนพอที่จะดึงคนเข้าวัด อย่างเช่นว่ามีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ มีเจ้าอาวาสขลัง มีแหล่งวัฒนธรรมต่าง ๆ ที่จะดึงให้คนเข้ามาศึกษา เป็นต้น อย่างไม่มีอะไรเลย บางวัดมีตอตะเคียนให้ญาติโยมไปขูดหาหวยสักเดือนละ ๒ ครั้งก็ยังดี..!

ข้อที่ ๓ เสริมของเก่า อย่างเช่นว่า การสวดมนต์ ทำวัตร บิณฑบาต กรรมฐาน จัดปฏิบัติธรรม จัดค่ายพุทธบุตร เหล่านี้เป็นของเก่าที่ทุกวัดทำมาเป็นปกติอยู่แล้ว นอกจากเราละทิ้งไม่ได้แล้ว ยังต้องช่วยเสริมให้เป็นระบบยิ่งขึ้น อย่างเช่นของวัดท่าขนุน ก็มีการลงทะเบียนปฏิบัติธรรมออนไลน์ มีการรับวุฒิบัตรปฏิบัติธรรมออนไลน์ เป็นต้น

เมื่อเสริมของเก่าแล้ว ถ้าพิจารณาดูว่ายังมีอะไรที่ไม่เพียงพอ ก็ต้องมาถึง

ข้อที่ ๔ สร้างของใหม่ สิ่งที่เหมาะสมแล้วยังไม่มี แต่สามารถที่จะดึงคนเข้าวัดได้ อย่างเช่นวัดท่าขนุน ก็สร้างพระพุทธรูปทองคำ พระพุทธรูปนาก พระพุทธรูปเงิน มีการสร้างบันไดขึ้นสักการะรอยพระพุทธบาท มีการสร้างบันไดขึ้นสักการะพระพุทธเจติยคีรี มีการจัดโครงการ "หิ้วตะกร้า นุ่งผ้าซิ่น นั่งแคร่ไม้ ใส่บาตรพระทุกวันอาทิตย์" มีการจัดสร้างตลาดชุมชนริมฝั่งแม่น้ำแควน้อย เป็นต้น

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ นอกจากเข้ากับบริบทของชุมชน ตลอดจนกระทั่งสามารถสร้างประโยชน์ให้แก่ประชาชนในชุมชนแล้ว ยังสามารถที่จะเรียกนักท่องเที่ยวได้ดีมาก ต่อให้นักท่องเที่ยวเหล่านั้นไม่คิดที่จะถือศีลปฏิบัติธรรม อย่างน้อย ๆ ก็ได้อนุสติ เช่นว่ามากราบไหว้พระพุทธรูปทองคำ นาก เงิน มากราบไหว้รอยพระพุทธบาท มากราบขอพรสังขารหลวงปู่สาย อดีตเจ้าอาวาส หรือว่ามากราบพระพุทธเจติยคีรี เป็นต้น ดังนั้น..สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ ถ้าหากว่าเป็นไปได้ ต้นทุนถึง และเหมาะสมกับบริบทของชุมชน ก็ให้สร้างของใหม่เหล่านี้ขึ้นมา

ประการที่ ๕ เทิดไท้องค์ราชัน อย่างไรเสียการจัดงานต่าง ๆ นั้น ถ้าหากว่าเราอิงสถาบันเอาไว้ อย่างน้อยส่วนราชการก็ดี องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นก็ตาม ซึ่งอยู่รอบวัดนั้น ก็จะต้องมาอิงอาศัย เพื่อที่อย่างน้อยก็จะได้มีผลงานเป็นของหน่วยงานตนเองไปด้วย