[เถรี]

แต่ว่าในปัจจุบันนั้น การเรียนบาลีในประเทศไทยมีการเก็งข้อสอบ ทำให้นักเรียนบาลีจำนวนหนึ่ง ถ้าไม่ใช่ข้อสอบที่เก็งแล้วตนเองท่องจำเอาไว้ ก็จะไม่มีความชำนาญในบาลีส่วนอื่น ตรงจุดนี้อาจจะทำให้เกิดการตกต่ำของการศึกษาบาลีในประเทศไทยของเราได้

อีกสำนักหนึ่งนั้น เกิดจากพระเดชพระคุณท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโม) อดีตเจ้าคณะใหญ่หนกลาง อดีตเจ้าอาวาสวัดพิชัยญาติการาม ท่านไปตั้งสถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆส ขึ้นที่ตำบลศาลายา อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม ซึ่งปัจจุบันนี้น่าจะอยู่ในเขตอำเภอพุทธมณฑล

ในสมัยที่ท่านเป็นเจ้าคุณพระราชปริยัติโมลี ท่านยังไปขอตัวอาตมภาพจากหลวงพ่อวัดท่าซุง เพื่อที่จะให้มาเรียนในสถาบันนี้ โดยที่ผู้ที่จะเข้าเรียนนั้น ต้องมีพื้นฐานจบบาลีมาอย่างน้อย ๕ ประโยค แต่ว่ากระผม/อาตมภาพเรียนถวายหลวงพ่อฤๅษีฯ วัดท่าซุงไปว่า "ถ้าหากว่าห่างหลวงพ่อแล้ว ผมคิดว่าผมคงจะเลวแน่นอน ดังนั้น...จึงไม่ขอไปเรียนครับ"

จนกระทั่งท้ายสุด เมื่อได้มาเป็นเจ้าคณะตำบลชะแล เขต ๒ ทางด้านสถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆส ได้ยกระดับขึ้นไปเป็นวิทยาลัยสงฆ์บาฬีพุทธโฆส มีการเปิดหลักสูตรประกาศนียบัตรการบริหารกิจการคณะสงฆ์ สำหรับพระสังฆาธิการมาศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม แล้วทางจังหวัดกำหนดให้กระผม/อาตมภาพมาเรียนต่อในระดับนี้ เมื่อท่าน...ตอนนั้นซึ่งเป็นเจ้าคุณพระพรหมโมลี รองสมเด็จพระราชาคณะ ชั้นหิรัญบัฏ เจอหน้ากระผม/อาตมภาพเข้าก็หัวเราะ บอกว่า "ท้ายที่สุดคุณก็ต้องมาเป็นลูกศิษย์ของผมจนได้"

เมื่อเรียนต่อในระดับปริญญาโท ถึงได้เข้าใจว่า ทำไมการศึกษาภาษาบาลีในประเทศไทยของเรา จึงไม่แตกฉานเท่ากับประเทศพม่าหรือว่าประเทศลาว ? เหตุเพราะว่าเราไม่ได้เรียน "บาลีใหญ่" หรือที่เรียกว่า มูลกัจจายน์ เมื่อเรียนในระดับปริญญาตรี มีวิชาบาลีไวยากรณ์ ๑-๒-๓-๔-๕ เป็นต้น เราก็มีการศึกษาในส่วนของตำราบาลีใหญ่ที่แบ่งมาเป็นส่วน ๆ อย่างเช่น ปทรูปสิทธิ เป็นต้น ทำให้เราได้รู้ว่า ภาษาบาลีนั้นมีการเข้าสูตร มีการพิจารณาว่า การที่ใช้ทีฆสระ รัสสระ การที่เราพิจารณาจากลิงค์ คือเพศในภาษา เป็นต้น มีที่มาที่ไปอย่างไร ค่อยรู้ภาษาบาลีได้โดยชัดเจนขึ้น