[เถรี]

แต่คราวนี้ แม้ว่าเป็นปรมัตถบารมีอย่างละเอียด ก็ยังขึ้นอยู่กับการสั่งสมของเราว่ามีมามากน้อยเท่าไร แล้วก็มาในรูปแบบไหน เพราะว่าแนวการปฏิบัตินั้นมีอยู่ถึง ๔ แบบด้วยกัน ก็คือ

ทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา ปฏิบัติก็ลำบาก บรรลุก็ยาก
ทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา ปฏิบัติลำบาก แต่บรรลุเร็ว
สุขาปฏิปทา ทันธาภิญญา ปฏิบัติสบาย แต่บรรลุยาก
สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา ปฏิบัติสบาย แต่บรรลุง่าย

ดังนั้น...เรื่องทั้งหลายเหล่านี้ ถ้าเราเอาคนอื่นเป็นแบบ แล้วพยายามที่จะทำให้เหมือน เป็นเรื่องยากนักที่เราจะทำได้ เพราะว่าปฏิปทาอาจจะไม่ตรงกัน จึงเป็นเรื่องที่พวกเราทั้งหลายจำเป็นอย่างยิ่ง ที่จะต้องศึกษาและนำไปพลิกแพลงให้เหมาะสมกับตนเอง ไม่อย่างนั้นแล้วเราก็ไม่สามารถที่จะทำได้อย่างที่ตนเองต้องการ เพราะว่าการศึกษาเป็นแค่การเรียนรู้ การพลิกแพลงนั้น เป็นการหล่อหลอมความรู้ของเราทั้งหมด เพื่อเอามาใช้งาน

ถ้าหากว่าเราเป็นปฏิมากร การศึกษาก็คือ เก็บเอาความรู้จากท่านโน้น ท่านนี้ ท่านนั้น จากตำรา จากประสบการณ์ เหมือนกับปฏิมากรที่เลือกดิน จากตรงโน้นนิด ตรงนี้หน่อย เมื่อเอามารวมกันแล้วจะสร้างเป็นผลงาน ก็ต้องขยำดินทั้งหลายเหล่านั้นเข้าด้วยกัน แล้วค่อยขึ้นรูปที่เป็นผลงานเฉพาะของตนเอง ซึ่งจะไม่เหมือนใคร ต่อให้เลียนแบบคนอื่นได้ใกล้เคียงแค่ไหน ก็ยังมีความต่างอยู่ดี

โดยเฉพาะการเลียนแบบอย่างตั้งอกตั้งใจนั้น เป็นการผูกมัดตัวเอง ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการบรรลุมรรคผล เพราะว่าการที่เราจะเข้าถึงมรรคถึงผลนั้น เราต้องปล่อยวางทุกอย่าง ตรงนี้ต้องฟังให้ดี ๆ ไม่อย่างนั้น ก็จะมีคนทำผิดและตีความผิด หรือเข้าใจผิดอีก