[เถรี]

การตรวจข้อสอบสมัยก่อนเป็นเรื่องที่สำคัญมาก บรรดาอาจารย์ที่ต้องเป็นอาจารย์ตรวจประจำกองสอบ จะมีหนังสือแต่งตั้งจากมหาเถรสมาคมเลย ให้เป็นกรรมการตรวจข้อสอบธรรมสนามหลวง ลงพระนามและประทับตรารับรองโดยสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ไม่รู้ว่ารุ่นหลังมีหรือเปล่า ? แต่ว่ารุ่นของกระผม/อาตมภาพมี แล้วกระผม/อาตมภาพได้ทำหลุดมือไปใบหนึ่ง เพราะว่าท่านไปแจกเอาวันที่กระผม/อาตมภาพไม่ได้ไปตรวจ เนื่องจากติดงานรับสังฆทานต้นเดือนพอดี ก็เลยต้องรอแต่งตั้งใหม่ เพราะว่าไปขอใบเดิมเขาก็ไม่ให้แล้ว แต่ก็ยังดีที่ว่ารอแค่ปีเดียวก็ได้ใหม่

ในเรื่องของการเรียน ไม่ว่าจะนักธรรมหรือบาลี ส่วนที่สำคัญที่สุดก็คือ เรียนแล้วต้องเอามาใช้ในการปฏิบัติธรรมของเราจริง ๆ อย่างที่กระผม/อาตมภาพยกเนื้อหาข้อธรรมต่าง ๆ ให้พวกเราฟังอยู่เสมอ ๆ ส่วนใหญ่ก็มาจากนักธรรมชั้นตรี ชั้นโท ชั้นเอกนั่นแหละ แล้วไปค้นคว้าเพิ่มเติมในพระไตรปิฎก เพื่อจะได้ขยายความขึ้นมา

เพราะว่าสมัยก่อนนักธรรมชั้นตรีคือหลักธรรมในการรักษาตัวของพวกเราเอง เพราะว่าเน้นในส่วนของศีลพระ นักธรรมชั้นโท เป็นหลักสูตรของอาจารย์คู่สวด รุ่นของกระผม/อาตมภาพนี่ต้องเขียนคำสวดกรรมวาจา อนุสาวนาฯ เป็นภาษาบาลี รุ่นหลังเรียนสบายขึ้น ไม่ค่อยเจอกัน

พอไปนักธรรมชั้นเอก เป็นหลักสูตรเจ้าอาวาสและพระอุปัชฌาย์ พวกท่านทั้งหลายจะเห็นว่ามีในเรื่องของสีมา เรื่องของสมบัติ วิบัติของกุลบุตรที่จะเข้าบวช ในเมื่อเป็นเช่นนั้น พวกเราจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ไม่ใช่แค่ศึกษาเฉย ๆ แต่ว่าต้องมีการค้นคว้าเพิ่มเติมด้วย

อย่างที่พระเดชพระคุณหลวงพ่อฤๅษีฯ วัดท่าซุงท่านบอกว่า สมัยที่ท่านเรียนอยู่ ถ้าตำราอ้างถึงหนังสือเล่มไหน ท่านจะไปหาเล่มนั้นมาอ่าน ดังนั้น..คนอื่นเรียนนักธรรม เต็มที่ก็มีหนังสือ ๔ เล่ม หลวงพ่อท่านบอกว่าของท่านสามแบกยังไม่หมดเลย..! เพราะว่าท่านค้นมาอ่านหมด นั่นคือลักษณะของบุคคลที่ต้องการรู้อย่างแท้จริง

เรื่องของหลักธรรมต่าง ๆ ทั้งส่วนของธรรมวิภาคและคิหิปฏิบัติ ให้ประโยชน์ทั้งในขณะที่เป็นพระภิกษุสามเณร และนำไปใช้ประโยชน์ได้ในขณะที่สึกหาลาเพศไป คำว่า คิหิ ก็คือคฤหัสถ์ ก็คือฆราวาสผู้ครองเรือน