[โอรส]

ถาม : การเจริญกรรมฐานของแต่ละคน เหตุใดได้เร็วช้าต่างกัน ?
ตอบ : การเจริญกรรมฐานนั้นเป็นเรื่องของบุคคลที่สร้างบารมีมาในระดับปรมัตถบารมี (สูงสุด) เท่านั้น ถ้าเป็นสามัญบารมี (ต้น) จะให้ทานได้ แต่รักษาศีลหรือเจริญภาวนาไม่เป็น ถ้าเป็นอุปบารมี (กลาง) จะให้ทานหรือรักษาศีลได้ แต่เจริญภาวนาไม่ได้

แต่ไม่ได้หมายความว่าท่านทั้งหลายเหล่านี้จะหมดโอกาสในการทำความดีด้านการภาวนาเลยเสียทีเดียว การภาวนานั้นแม้จะเล็กน้อยเพียงไรก็ตาม ก็จะเป็นเหตุเป็นปัจจัยส่งผลให้กระทำได้มากยิ่งขึ้นในโอกาสต่อ ๆ ไป ท่านที่เจริญภาวนาได้เร็ว เนื่องจากจะมีของเก่ามากแล้ว ยังมีวิสัยเป็นพุทธิจริต (ผู้มีความฉลาดมาก)

ส่วนท่านที่ภาวนาได้ช้า ถ้าไม่ใช่เพราะมีของเก่าน้อย สร้างบารมีมาน้อย ก็อาจเป็นท่านที่มีวิสัยวิตกจริตและโมหจริต ซึ่งจะทำได้ช้ากว่าพุทธิจริตเป็นปกติ เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนพฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๔๕