[ตัวเล็ก]

ถาม : ผมเริ่มต้นจากการเพ่งมองภาพถ่ายพระพุทธรูปสมเด็จองค์ปฐม ทั้งองค์ที่วัดท่าซุง และองค์ที่บ้านวิริยบารมี หรือบางครั้งก็เป็นองค์พระพุทธชินราช เพื่อให้จำไว้ในจิต แต่เมื่อนำมาใช้งานจริง ๆ โดยไม่มีภาพจริงให้ดู การเห็นภาพพระในจิตยังมีการคลาดเคลื่อนอยู่มาก โดยบางครั้งจิตจะนึกภาพสมเด็จองค์ปฐมหรือพระพุทธชินราชที่จำไว้ไม่ได้ แล้วส่งเป็นภาพพระพุทธรูปอื่น ๆ ที่ผมเคยเห็นมาแทน เช่น พระแก้วมรกต หรือองค์อื่น ๆ บางครั้งมาครบองค์บ้าง บางครั้งมาแค่บางส่วน เช่นเฉพาะพระเกศาที่เป็นรูปก้นหอย เฉพาะพระพักตร์ด้านข้าง เฉพาะนิ้วมือ หรือเฉพาะส่วนเท้า แต่บางครั้งจิตจำไม่ได้เลย แล้วส่งรูปพระพุทธรูปที่เกิดจากจินตนาการเอาเองล้วน ๆ ขึ้นมาแทน เหมือนเป็นการปะติดปะต่อ จากองค์โน้นองค์นี้ขึ้นมา ซึ่งอาจจะไม่ได้มีอยู่จริงในโลกนี้

ผมไม่แน่ใจว่าผมจะคงใช้ภาพพระที่เกิดจากจินตนาการนี้ต่อไป เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องของสมาธิได้หรือไม่ หรือว่าควรละเว้นเสีย ? เพราะอาจจะเป็นความฟุ้งซ่านของจิต เพราะท่านไม่ได้มีอยู่จริง และจะเกิดโทษอย่างไรหรือไม่ประการใด และควรจะปฏิบัติอย่างไรเพื่อแก้ไขครับ ?

ตอบ : ถ้าตั้งใจกำหนดในพุทธานุสติ จะเป็นรูปพระพุทธรูปขึ้นมาอย่างไรก็ได้ สามารถจับเป็นอนุสติต่อไปได้เลย จะเป็นของจริงหรือของในจินตนาการก็ได้ เรากำหนดองค์นี้ อีกองค์หนึ่งมาแทนก็ได้ ขอให้เป็นพระพุทธรูปเท่านั้น

การกำหนดภาพพระพุทธรูปในระยะแรก ถ้าไม่มีความคล่องตัวก็อย่าเพิ่งไปเอารายละเอียด ขอให้รู้สึกและมั่นใจว่ามีพระพุทธรูปอยู่กับเราก็ได้ แค่นั้นก็พอแล้ว ถ้าเอามากกว่านั้น จิตเฝือขึ้นมาก็จะกลายเป็นสับสนอลเวงอย่างที่กล่าวมา

แม้กระทั่งอาตมาเอง บางเวลาป่วยหนัก สมาธิไม่ค่อยอยากจะทำงาน กำหนดภาพพระไม่เห็นอะไรเลย นอกจากปลายเกศแหลม ๆ นิดเดียว ก็เอาแล้ว มั่นใจว่าท่านอยู่ตรงนั้นก็กราบเลย