[เถรี]

ทางที่ดีที่สุดก็คือ ต้องทรงกำลังใจเป็นฌานให้ได้ ก็คือให้กำลังใจของเรา อย่างน้อยให้เคยชินอยู่กับสมาธิภาวนาระดับที่ ๑ ที่เรียกว่าปฐมฌาน ซึ่งสังเกตง่ายมากว่า เราจะรู้ลมหายใจและคำภาวนาโดยอัตโนมัติ ไม่ต้องบังคับ หรือถ้าหากว่าทำได้มากกว่านั้นก็ยิ่งดี แต่ว่าต่ำสุดต้องได้เท่านี้ ไม่เช่นนั้นแล้วกำลังใจของเราไม่เพียงพอที่จะต่อสู้กับกิเลสในเบื้องต้น ถ้าอย่างนั้นก็ไม่ต้องไปพูดถึงกิเลสในท่ามกลาง และกิเลสระดับสูงที่เป็นอนุสัยฝังรากลึกอยู่ในใจของเรา

สิ่งที่เราทำซ้ำซากอยู่ทุกวันก่อให้เกิดความเชี่ยวชาญและชำนาญ แบบเดียวกับการฝึกการต่อสู้ ไม่ว่าจะเป็นหมัดมวย กระบี่กระบอง ครูบาอาจารย์จะสอน "แม่ไม้" ให้ พอเราฝึกหัดจนกลายเป็นความเคยชิน เมื่อถึงเวลาพบสถานการณ์จริง สามารถที่จะปิดป้องแก้ไขการโจมตีของคู่ต่อสู้ได้ และตอบโต้ได้ทันควัน จะกลายเป็น "ลูกไม้" ก็คือจากแม่ไม้หลาย ๆ ท่าผสมผสานกันออกมา เป็นท่าที่ครูไม่ได้สอน แต่เกิดขึ้นมาโดยอัตโนมัติ

ในเรื่องของการปฏิบัติสมาธิภาวนาก็เช่นกัน หลักใหญ่ ๆ เหมือนกับแม่ไม้ ครูบาอาจารย์บอกเราหมดแล้ว ก็เหลือแต่การซักซ้อมให้คล่องตัว แล้วก็หาวิธีการที่จะทำให้เราไม่เบื่อไม่หน่ายในการกระทำนั้น ๆ แต่ละคนก็จะมีเคล็ดลับหรือวิธีการเฉพาะตัว

โดยเฉพาะบุคคลที่มีวิสัยของอภิญญา ๖ หรือสมาบัติ ๘ ก็จะออกอาการซนมากกว่าปกติ ก็คือทำโน่นทำนี่ไปเรื่อย นอกลู่นอกทางเกินกว่าที่ครูบาอาจารย์สอนก็มี แต่ว่าความจริงแล้ว ก็เป็นสิ่งที่ครูบาอาจารย์ท่านรู้ เพียงแต่ว่าไม่ได้บอกทั้งหมด เพราะรู้ดีอยู่ว่า สิ่งทั้งหลายเหล่านี้ ถ้าเราฝึกซ้อมจนชำนาญ ก็สามารถที่จะเกิดขึ้นและทำเองได้ ของพวกเราในระดับนี้ การต่อสู้กับกิเลสนั้น ยังใช้ปัญญากันน้อย ก็จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องทรงสมาธิภาวนาให้ได้ ถ้าหากว่าหลุดจากสมาธิเมื่อไร กิเลสก็ตีหงายท้องเมื่อนั้น