[เถรี]

ถ้าฝึกปฏิบัติมาตามสายวิสุทธิมรรค ก็รีบวิ่งกลับเข้าหาลมหายใจเข้าออกเสียก่อน เมื่อเรากลับเข้าไปหาลมหายใจเข้าออก หรือว่ากลับไปดูพองยุบของเรา ก็จะทำให้ความฟุ้งซ่านที่ปรากฏขึ้นนั้น ค่อย ๆ จางหายไป ตามลำดับของความมั่นคงของกำลังใจของเรา ตามกำลังใจของพองยุบ หรือการอยู่กับลมหายใจเข้าออก

การฟังธรรมที่ได้ประโยชน์นั้น ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายมีกระดาษ มีปากกาอยู่ใกล้มือ เมื่อถึงเวลาตรงไหนสะดุดใจของเรา ให้รีบจดเอาไว้ เพราะแสดงว่ากำลังใจของเรารองรับในตรงส่วนนั้นได้ พร้อมที่จะนำมาก่อประโยชน์ให้เกิดกับตนเอง แต่ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายไม่ได้จดไว้ แต่ว่าใช้วิธีจำ จิตของเราถึงมีสภาพจำ แต่ถ้าหากว่าขาดความมั่นคงจริง ๆ ก็จะเลือนหายไปในระยะเวลาไม่นาน

ดังนั้น...ถึงได้มีคำกล่าวว่า สุ จิ ปุ ลิ วินิมุตฺโต กถํ โส ปณฺฑิโต ภเว การที่ท่านทั้งหลายจะได้ชื่อว่าบัณฑิตนั้น ต้องประกอบไปด้วย สุ จิ ปุ ลิ ซึ่งเป็นคำย่อ

สุ มาจาก สุตตะ คือต้องมีการฟัง ได้ยินมามาก ได้ฟังมามาก ศึกษามามาก รู้เห็นมามาก อย่างนี้จัดว่าเป็นสุตตะทั้งหมด

จิ คือจิตตะ ต้องคิดตามไป ซึ่งถ้านึกถึงที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสแก่พระมหากัสสปะ ในตอนที่อธิษฐานเพศนักบวชออกไป แล้วพบกับที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่พหุปุตตนิโครธ พระองค์ท่านทรงให้โอวาท ๓ ข้อ

ข้อหนึ่งก็คือ กัสสปะเมื่อเธอฟังธรรม จงเงี่ยหูฟังและตั้งใจพิจารณาในเนื้อความ ก็คือการคิดเพื่อหาประโยชน์ที่เป็นแก่นสารจริง ๆ ของหลักธรรม ที่เหมาะสมแก่ตนเองให้ได้ จะได้นำมาประพฤติปฏิบัติ

แต่ขณะเดียวกัน องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ตรัสอีกข้อหนึ่งว่า ดูก่อนกัสสปะ...เธอจงอย่าละสติที่ไปในกาย นั่นคือกายานุปัสสนามหาสติปัฏฐาน การที่กำหนดรู้อยู่เสมอทุกอิริยาบถ ว่าขณะนี้เรา ยืน เดิน นั่ง นอน ดื่ม กิน คิด พูด ทำ อย่างไร ให้กำหนดสติรู้อยู่ตลอดเวลา

ถ้าหากว่าเราทำในลักษณะนี้ได้ก็คือ เมื่อฟังธรรมแล้ว ตั้งใจพิจารณาเนื้อความ ส่วนไหนเหมาะแก่เราก็จดเอาไว้ ถึงเวลาจะได้นำไปทบทวน สร้างความจำที่แม่นยำ และขณะเดียวกันก็ทำให้สามารถขบคิด จนกระทั่งเข้าใจถึงหลักธรรมอย่างแท้จริงได้