[เถรี]

ตรงจุดนี้ถ้าจะว่าไปแล้ว ตัวเราทั้งหลายเองที่เป็นนักปฏิบัติธรรมนั้น ถ้าหากว่ากำลังใจมั่นคง ถึงระดับทรงฌานได้ ข่าวคราวทั้งหลายเหล่านี้ก็จะไม่มีอิทธิพลสำหรับตัวเราเลย เพราะว่าบุคคลที่ทรงฌานได้นั้น จะมีความสุขอยู่กับสมาธิตรงหน้า อยู่ในวิหารธรรมของผู้ที่ปราศจาก รัก โลภ โกรธ หลง ชั่วคราว ความสุข ความสดชื่น ความแจ่มใสตรงนั้น ไม่มีอะไรที่จะมาทดแทนได้

ในเมื่อเป็นเช่นนั้น ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายยังไปสนใจเรื่องราวภายนอกอยู่ ก็เป็นเครื่องวัดได้อย่างหนึ่งว่า ท่านทั้งหลายยังก้าวไม่พ้นกิเลสหยาบเบื้องต้น ก็คือนิวรณ์ ๕ เลย

นิวรณ์ ๕ นั้นประกอบไปด้วย กามฉันทะ คือความยินดีในรูปสวย เสียงเพราะ กลิ่นหอม รสอร่อย สัมผัสระหว่างเพศ

เรื่องพยาบาท ก็คือ การโกรธ เกลียด คิดอาฆาตแค้นบุคคลอื่น

เรื่องของถีนมิทธะ คือความง่วงเหงาหาวนอน ชวนให้ขี้เกียจปฏิบัติ

เรื่องของอุทธัจจกุกกุจจะ คือความหงุดหงิดฟุ้งซ่าน รำคาญใจ

และเรื่องของวิจิกิจฉา คือลังเลสงสัย เพราะว่าเข้าไม่ถึงผลของการปฏิบัติอย่างแท้จริง

ถ้าท่านทั้งหลายยังใส่ใจอยู่ในเรื่องของโลก ๆ ก็แปลว่าท่านทั้งหลายยังไม่สามารถที่จะก้าวข้ามในเรื่องของนิวรณ์ ๕ ได้โดยเด็ดขาด โอกาสที่ท่านทั้งหลายจะตกต่ำ กำลังใจตก สมาธิตก กรรมฐานแตกก็จะมีเกิน ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์

แต่ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายรู้จักประพฤติปฏิบัติในการที่จะรักษากำลังใจของตน ตามหลักของโอวาทปาฏิโมกข์ คือสัพพะปาปัสสะ อะกะระณัง ให้ละเว้นจากการกระทำชั่วทางกาย ทางวาจา ทางใจทั้งปวง

กุสะลัสสูปะสัมปะทา ให้รู้จักสั่งสมบุญกุศลด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจ คือประกอบเฉพาะในส่วนของกายสุจริต วจีสุจริต และมโนสุจริต และข้อสุดท้าย สำคัญที่สุดสำหรับนักปฏิบัติธรรมก็คือ สะจิตตะปะริโยทะปะนัง การชำระจิตของตนให้ผ่องใส ปราศจากกิเลส แม้ว่าจะเป็นการปราศจากกิเลสชั่วคราวในลักษณะของโลกียฌาน ก็มีคุณค่าแก่เราอย่างสูงยิ่ง