[เถรี]

ขอทบทวนว่า กองกรรมฐานที่จะต้องใช้อยู่อย่างสม่ำเสมอ ในการปฏิบัติธรรมของพวกเรา ประกอบไปด้วยอานาปานสติ พุทธานุสติ พรหมวิหาร ๔ และ มรณานุสติกรรมฐาน เมื่อกำลังใจของเราภาวนาจนทรงตัวแล้ว พอคลายออกมาต้องนำวิปัสสนาญาณต่างๆ มาพินิจพิจารณา ไม่เช่นนั้นแล้วความรัก โลภ โกรธ หลง จะอาศัยกำลังในการภาวนาของเรา ไปใช้ในการฟุ้งซ่านไปสู่อารมณ์อื่น ๆ ซึ่งจะทำให้ฟุ้งซ่านอย่างหนักแน่น เป็นหลักเป็นฐาน เป็นการเป็นงาน ดึงกลับได้ยาก เพราะได้กำลังจากสมาธิไปช่วย

การพินิจพิจารณานั้นส่วนใหญ่ ก็ยึดหลักในการดูให้เห็นสามัญลักษณะ คือความเป็นจริงของสรรพสิ่งทั้งหลาย ๓ ประการ ได้แก่ อนิจจัง ความไม่เที่ยง มีการเกิดขึ้นในเบื้องต้น เปลี่ยนแปลงไปในท่ามกลาง สลายตัวไปในที่สุด ทุกขังความเป็นทุกข์ การดำรงชีวิตอยู่ของเรา ตั้งแต่ลืมตาตื่นจนหลับตาลงไป เราเดินอยู่บนกองทุกข์ตลอดเวลา อนัตตาไม่มีอะไรยึดถือเป็นตัวตนเราเขาได้ ล้วนแล้วแต่ประกอบขึ้นมาจากธาตุ ๔ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม ให้เราอาศัย ให้เขาอาศัยอยู่เพียงชั่วคราว จนถึงเวลาก็เสื่อมสลายตายพังไปตามสภาพ

เมื่อเราเห็นความเป็นจริงของร่างกายอันนี้แล้ว ก็จะเกิดความเบื่อหน่าย ถอดถอนจิตของตนออกมาจากการปรารถนาในร่างกายของตน เมื่อไม่ปรารถนาในร่างกายของตนเอง ก็ย่อมไม่ปรารถนาในร่างกายของคนอื่น เมื่อไม่ปรารถนาในร่างกายของตนเองและคนอื่น ก็ย่อมไม่ปรารถนาในโลกนี้ เมื่อไม่ปรารถนาในโลกนี้ ก็ย่อมไม่ปรารถนาในโลกอื่น ๆ คือ เทวโลกหรือพรหมโลกเช่นกัน

เมื่อเป็นดังนั้น ถ้าใครสามารถยกจิตไปสู่พระนิพพานได้ ก็ขึ้นไปกราบพระบนนั้น ถ้าใครไม่สามารถยกจิตไปสู่พระนิพพานได้ ก็ให้ตั้งใจนึกถึงพระพุทธรูปองค์ใดองค์หนึ่ง ที่เรารักเราชอบเป็นพิเศษ ให้คิดว่านั่นเป็นพระพุทธนิมิต คือภาพองค์แทนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อเรากำหนดจิตเห็นท่าน ก็คือเราอยู่ใกล้ชิดกับท่าน การที่เราอยู่ใกล้ชิดกับพระองค์ท่าน ก็คือการที่เราอยู่บนพระนิพพานนั่นเอง ให้เอาจิตสุดท้ายของเราจดจ่ออยู่กับพระนิพพานดังนี้ แล้วภาวนาและพิจารณาไปตามอัธยาศัย จนกว่าจะได้ยินสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูวิลาศกาญจนธรรม
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านวิริยบารมี
วันอาทิตย์ที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๕๖
(ถอดจากเสียงเป็นอักษรโดยรัตนาวุธ)