หลังจากนั้นก็เป็น “สัมมาวาจา” คือการพูดดี พูดถูก ได้แก่การที่เราทั้งหลายพูดในวาจาที่เป็นจริง ไม่โกหกหลอกลวงใคร พูดในวาจาที่ไพเราะอ่อนหวาน ไม่กล่าวคำหยาบ พูดในวาจาที่เป็นความจริง เป็นประโยชน์ ไม่กล่าววาจาที่เพ้อเจ้อเหลวไหล พูดในวาจาที่สร้างความรักใคร่สามัคคี ไม่ก่อให้เกิดความแตกร้าวกัน อันนี้เรียกว่า “สัมมาวาจา” คือ การพูดที่ถูกต้อง
“สัมมากัมมันตะ” การกระทำที่ถูกต้อง ก็คือการที่เราเว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์ เว้นจากการประพฤติผิดในกาม เว้นจากการดื่มสุราหรือเสพยาเสพติด เป็นต้น สัมมากัมมันตะ การกระทำที่ถูกต้องเป็นดังนี้
ต่อไปคือ “สัมมาอาชีวะ” การดำเนินอาชีพในทางที่ถูกต้อง คือเว้นจากมิจฉาวณิชชา การค้าขายในทางที่ไม่ถูกต้อง ได้แก่ การค้าขายสุรา ยาเสพติด การค้าขายอาวุธ การค้าขายมนุษย์ การค้าขายสัตว์ที่มีชีวิต การค้าขายยาพิษ เป็นต้น ในเมื่อเราละเว้นจากสิ่งทั้งหลายเหล่านี้แล้ว ประพฤติปฏิบัติในการค้าขายในส่วนที่ถูกต้อง ตามกฎหมายและศีลธรรม จึงเรียกว่า “สัมมาอาชีวะ”
ดังนั้นในส่วนของ สัมมาวาจา การพูดถูกต้อง สัมมากัมมันตะ การกระทำที่ถูกต้อง และ สัมมาอาชีวะ การดำเนินชีพที่ถูกต้อง จัดอยู่ในส่วนของ “อธิสีลสิกขา” คือการที่เราต้องศึกษาและปฏิบัติในศีลนั่นเอง
|