[เถรี]

ถาม : มานะกับอัตตาต่างกันอย่างไรคะ ?
ตอบ : อัตตาทำให้เกิดมานะ ในเมื่อมีตัวกู กูต้องแน่ คราวนี้รู้แล้วยังว่าต่างกันตรงไหน ?

ถาม : เวลาตัดนี้ตัดตัวไหนง่ายกว่า ?
ตอบ : ต้องตัดสักกายทิฐิ (ตัวกู) ให้ได้ พอสักกายทิฐิหมด ตัวอัตตาก็ไม่มี เพราะว่าเห็นแล้วว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ของเรา ในเมื่อทุกสิ่งทุกอย่างก็ล้วนแล้วแต่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป โดยเฉพาะร่างกายเรา ร่างกายเขา ก็ไม่มีอะไรดีกว่ากัน ตกอยู่ในสภาพไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา) เหมือน ๆ กัน สภาพจิตก็ถอนมาจากการยึดมั่นถือมั่น ตัวอัตตาหรือมานะก็น้อยลง

ถาม : แล้วอัตตากับสักกายทิฐิต่างกันอย่างไรคะ ?
ตอบ : สักกายทิฐิก็คือการยึดในอัตตา ไปยึดว่าตัวนี้ของกู ไปคิดว่ารถยนต์เป็นตัวเรา ทั้ง ๆ ที่เราเป็นคนขับรถ พอถึงเวลาคนอื่นมาเตะรถก็โกรธเป็นฟืนเป็นไฟ ทั้ง ๆ ที่เราไม่ได้เจ็บสักหน่อย เพราะเขาเตะรถ แต่เรายึดว่านั่นรถของกู

อัตตาในส่วนของรูปธรรมก็คือร่างกายนี้ ถ้าอัตตาในส่วนของนามธรรม คือการยึดถือตัวตนของร่างกายนี้

ถาม : เป็นไปไม่ได้ใช่ไหมคะ ที่จิตจะยึดติดเอง ?
ตอบ : ไม่ใช่เป็นไปไม่ได้ แต่เป็นการยึดโดยอัตโนมัติ เพราะความไม่รู้ของเราก็เลยยึด ฉะนั้น..มีวิธีเดียวก็คือทำอย่างไรจะให้ปัญญามองเห็น แล้วสภาพจิตยอมรับว่านั่นไม่ใช่ตัวเรา จะได้เลิกยึดติด ถึงได้สรุปง่าย ๆ ว่าความจริงแล้วไม่มีอะไร เพราะเราไปทำให้มี ถึงได้มี

ถาม : (ไม่ชัด)
ตอบ : บุคคลที่เข้าถึงจริง ๆ แล้วจะกลายเป็นคนอ่อนน้อมถ่อมตนโดยอัตโนมัติ เพราะรู้อยู่เสมอว่าตนเองรู้น้อย แล้วขณะเดียวกันก็ให้เกียรติคนอื่น เพราะเห็นว่ามีสภาพหมือนกัน

ถาม : แม้แต่อรูปก็มีการยึดหรือคะ ?
ตอบ : อย่าลืมว่าต้องยึดก่อน คำว่าอรูป จริง ๆ ก็คือ ยึดการไม่มีรูป ไม่ใช่ว่าไม่มีรูปแล้วจะไม่มีอัตตา เป็นอะไรที่อนาถมากเลย กะว่าไม่มีรูปแล้วแต่ก็ไม่รอด จำไว้ว่าถ้ารู้มากจะยากนาน