ทุกข์ อยู่ที่การเกาะร่างกายเป็นประการสำคัญ
สมเด็จองค์ปฐม ทรงมีพระเมตตาตรัสสอนเรื่องนี้ไว้ดังนี้
๑.	“
เจ้าจักเห็นว่า ทุกชีวิตที่อยู่ในโลกนี้เต็มไปด้วยความทุกข์ ไม่ว่าเราหรือเขาหรือใคร ๆ  ต่างก็อยู่กันด้วยความทุกข์  แม้สภาพต่างกัน สภาวะต่างกัน แต่ก็รวมความว่าเป็นทุกข์เหมือนกันหมด”
๒.	“คนจักตาย ไม่อยากให้ตายก็ทุกข์ คนไม่มีที่ทำกินก็ทุกข์ ถ้าปรารถนาไม่สมหวังก็ทุกข์ ทุกคนที่ยังมีสภาวะร่างกายอยู่ทุก ๆ ลมหายใจเข้าออก มันอยู่กับความทุกข์ และ
ความทุกข์ที่เกิดขึ้นทั้งหมด มันสืบเนื่องมาจากการมีร่างกายทั้งสิ้น”
๓.	“คนถ้าไม่มีร่างกาย จักตายได้ไหม” 
(ตอบว่า ไม่ได้)
๔.	“ยกเว้นพรหม-เทวดา-นางฟ้าที่เป็นกายทิพย์ ท่านยังมีการจุติ แต่กายนั้นก็ยังมีการถูกยึดมั่นว่ามีในตน เป็นของตน จึงยังจัดว่ายังไม่หมดสักกายทิฐิอยู่ ทุกข์จึงอยู่ที่การเกาะร่างกายเป็นประการสำคัญ”
๕.	“ไม่มีร่างกาย ก็ไม่จำเป็นต้องทำมาหากิน จึงเท่ากับการมีร่างกายทำให้เกิดทุกข์ขึ้นทุกอย่าง ต้องกิน-ต้องอยู่-ต้องทำงาน มีความปรารถนาไม่สมหวัง มีความกระทบกระทั่งใจ มีแก่-มีเจ็บ-มีตายอยู่อย่างนี้ แล้วพวกเจ้ายังหลงความมีร่างกายอยู่อีกหรือ หรือยังคิดว่าการมีร่างกายเป็นของดี”
 (ตอบว่า ไม่ดี)
๖.	“แล้วยังหลงอยู่อีกหรือ”
 (ยอมรับว่า ยังหลงอยู่)  “ใช่  จักต้องตอบว่ายังหลง เพราะ
ขึ้นชื่อว่าสังโยชน์ ๑๐ ประการยังตัดไม่หมด จักปรารภว่าตัดความหลงได้หมด ย่อมเป็นไปไม่ได้”
๗.	“
อย่าหลงลืมตัวเป็นอันขาด คิดอะไร-พูดอะไร-ทำอะไร ให้มีสติกำหนดรู้อยู่ทุก ๆ ขณะจิต พยายามเข้าไว้ อย่าทิ้งอารมณ์ให้ว่างจากคำภาวนาและพิจารณาเป็นอันขาด ถ้าหากอยากได้ดีก็จงทำให้ได้เป็นปกติ”
ธรรมที่นำไปสู่ความหลุดพ้น เล่ม ๗ 
รวบรวมโดย พล.ต.ท. นพ.สมศักดิ์ สืบสงวน
ขอเชิญทุกท่านเข้าไปอ่านได้ที่ 
www.tangnipparn.com