[สายท่าขนุน]

ฌานทั้งสี่ดังกล่าวมานั้น ท่านว่าเป็นฌานล้วน ๆ ไม่จัดเป็นสมาธิ
แต่ถ้าเรียกใหม่ว่า เอกัคตาในฌานทั้งสามเบื้องต้นอันเป็นที่สุดของฌานนั้น ๆ
จัดเข้าเป็นอารมณ์ของสมาธิคือ ขณิกสมาธินั่นเอง
หรือจะเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าสมาธิเป็นที่สุดของฌานทั้งสี่ก็ได้
เพราะฌานเป็นอุปสรรคของสมาธิ
แต่เมื่อจิตเข้าถึงเอกัคตาแล้ว องค์ฌานทั้งหลายเหล่านั้นจะต้องหายไปหมด
ยังเหลือแต่เอกัคตาเพียงอย่างเดียว