[เถรี]

ถ้าเราพิจารณาในเรื่องทั้งหลายเหล่านี้ ก็จะเห็นว่า นี่คือการปฏิบัติธรรมที่แท้จริง การปฏิบัติธรรมที่แท้จริงนั้น ไม่ใช่ว่าต้องมานั่งหลับตาทำสมาธิกัน หากแต่ว่าปรับเอาการปฏิบัติธรรมนั้น ไปเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับการปฏิบัติหน้าที่การงานของตน

อย่าลืมว่า ธรรมะนั้นแปลได้หลายศัพท์ด้วยกัน จะแปลว่า ธรรมชาติก็ได้ จะแปลว่าความดีความงามก็ได้ ในขณะเดียวกัน ถ้าหากว่า เราตั้งใจจะแปลจริง ๆ คำว่า ธรรมะ ก็ยังแฝงความหมายเอาไว้อีกหลายอย่างหลายประการ เพราะว่า ธรรมะ สามารถแปลได้อย่างหนึ่งว่า การปฏิบัติหน้าที่ การทำหน้าที่ของตนให้ดีที่สุด

พวกเราจึงต้องมาดูตัวเองว่า เราได้กระทำตามปฏิปทาที่พระองค์ท่านได้กระทำให้เห็นบ้างหรือไม่ ? คือเราได้ทำหน้าที่ของเราให้ดีที่สุดแล้วหรือไม่ ? ในหน้าที่ของความเป็นลูก เราได้ปฏิบัติหน้าที่ของตนต่อพ่อแม่ อย่างสุดความสามารถแล้วหรือไม่ ? ในหน้าที่ของความเป็นพี่เป็นน้อง เราทำหน้าที่ของความเป็นพี่น้อง อย่างสุดความสามารถของเราแล้วหรือไม่ ?

เมื่อขึ้นมาถึงหน้าที่ของคนเป็นพ่อเป็นแม่ เราทำหน้าที่ของความเป็นพ่อเป็นแม่ อย่างเต็มสติกำลังแล้วหรือไม่ ? ถ้าก้าวสูงขึ้นไปอีก คือหน้าที่ของความเป็นปู่ย่าตายาย ความเป็นครูบาอาจารย์ เราได้กระทำหน้าที่ทั้งหลายเหล่านั้น อย่างเต็มที่เต็มกำลังแล้วหรือไม่ ?

โดยเฉพาะหน้าที่ซึ่งสำคัญที่สุด คือหน้าที่ของพุทธศาสนิกชน หน้าที่ของความเป็นศากยบุตรพุทธชิโนรส ซึ่งเราจะต้องปฏิบัติตามคำสั่งสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

นอกจากกระทำให้เกิดผลต่อตัวเองแล้ว ยังต้องนำผลนั้นไปเผยแผ่ เพื่อยังให้พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองต่อไป ถึงแม้ว่าจะไม่ได้นำธรรมนั้นไปสั่งสอนผู้อื่นโดยตรง เราก็ต้องปฏิบัติอย่างที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ทรงปฏิบัติเป็นตัวอย่างให้เราเห็น ก็คือทำตัวเป็นตัวอย่างแก่บุคคลอื่นเขา ทำในลักษณะที่ไม่ต้องมาจ้ำจี้จ้ำไช สั่งสอน หากแต่ว่าทำให้ดู อยู่ให้เห็น