[เถรี]

"ในครั้งนั้น ถ้าศาสนาคริสต์เข้ายึดกุมพระมหากษัตริย์ได้ คิดว่าประเทศของเราน่าจะเป็นคริสต์ไปแล้ว แต่เมื่อกล่าวถึงตรงจุดนี้ ก็อยากให้ดูความดีของศาสนาหนึ่ง ก็คือศาสนาพราหมณ์ฮินดู

ศาสนาพราหมณ์ฮินดูสมัยแรก ๆ มีการเข้าถึงสถาบันพระมหากษัตริย์ ขนบธรรมเนียมประเพณีต่าง ๆ โดยเฉพาะพระราชพิธีแทบจะเป็นพิธีพราหมณ์ล้วน ๆ เพิ่งจะมีการแทรกศาสนาพุทธเข้าไปในสมัยรัชกาลที่ ๔ ทรงครองราชย์ เพราะพระองค์ทรงผนวชมาถึง ๒๗ พรรษา เวลามีพระราชพิธีก็ทรงให้แทรกพิธีสงฆ์เข้าไปด้วย

ปัจจุบันกลายเป็นพราหมณ์กับพุทธกลืนกัน แทบจะแยกกันไม่ออก ว่าอย่างไหนเป็นพิธีพราหมณ์ อย่างไหนเป็นพิธีพุทธ ที่เห็นชัด ๆ ก็คือพิธีแรกนาขวัญ นี่เป็นพิธีพราหมณ์อย่างแน่นอน

ศาสนาพราหมณ์เข้าถึงองค์พระมหากษัตริย์ เป็นที่เชื่อถือและปฏิบัติตามอย่างชัดเจนตั้งแต่สมัยสุโขทัย แต่จนบัดนี้ ศาสนาพราหมณ์ก็ยังคงมีศาสนิกแค่ไม่กี่คน เพราะเขาไม่ได้กดดันพระมหากษัตริย์ให้บีบบังคับประชาชนนับถือศาสนาพราหมณ์ เราลองนึกดูว่า ถ้าเป็นศาสนาอื่นจะทำอย่างไร ?

สมัยที่ราชวงศ์ไศเรนทร์ครองความเป็นใหญ่ทางด้านนครศรีธรรมราชไปจนถึงเกาะสุมาตรา อาณาจักรพุทธศาสนาแผ่กว้างใหญ่ไพศาลมาก มีบรมพุทโธเป็นอนุสรณ์สถาน ยืนยันถึงความยิ่งใหญ่ของศาสนาพุทธ

แต่พอเปลี่ยนมาเป็นราชวงศ์มัชปาหิต ซึ่งนับถือศาสนาอิสลาม ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ศาสนาพุทธแทบจะขาดสูญไปจากอินโดนีเซีย แม้กระทั่งปักษ์ใต้ของเรา ศาสนาอิสลามก็ลามขึ้นมา จนกลายเป็นอิสลามเกือบหมด

เราจะเห็นว่าการเผยแผ่ศาสนาของแต่ละศาสนาจะไม่เหมือนกัน ศาสนาอิสลามโดยส่วนใหญ่เผยแผ่โดยวิธีสงคราม บุกเข้าไปยึดแล้วบังคับให้นับถือ อย่างเช่น บุกเข้าไปยึดอินเดีย ทำลายศาสนาอื่น แล้วบังคับให้นับถือศาสนาอิสลาม เป็นต้น ส่วนศาสนาพุทธของเราใช้วิธีธรรมยุทธ เผยแผ่โดยธรรม คุณจะเห็นดีเห็นงามแล้วนับถือตามหรือไม่เราไม่ว่ากัน"