[เถรี]

ถาม : ตอนนี้ยังรู้สึกว่านิ่ง ๆ แน่น ๆ
ตอบ : ไม่เป็นไร พยายามขยับขึ้น ขยับลงไปเรื่อย จะแน่นจะเบาอย่างไรก็ช่าง ให้พิจารณาดูว่า ตอนนี้นิวรณ์กินใจเราได้หรือไม่ได้ ถ้ารัก โลภ โกรธ หลง กินใจเราไม่ได้ ก็แปลว่าใช้ได้

พอซ้อมบ่อย ๆ เข้าออก ๆ จนคล่องตัว อาการแน่นจะค่อย ๆ เบาลง เบาลงไม่ได้หมายความว่าสมาธิน้อยลง แต่ที่เบาลงเพราะความคล่องตัวมีมากขึ้น ทั้ง ๆ ที่อารมณ์เบา แต่กิเลสก็กินเราไม่ได้

ถาม : ถ้านิวรณ์ไม่เข้า ก็รู้ไปอย่างเดียว ?
ตอบ : จิตตอนนั้นก็มีสภาพที่เรียกว่ามีคุณภาพ พอนิ่งอยู่ในระดับหนึ่งจนพอแล้ว เราก็ถอยออกมาพิจารณาวิปัสสนาต่อไป

ถาม : ควรจะถอยออกมาพิจารณา ?
ตอบ : จำเป็นต้องทำอย่างนั้น ไม่อย่างนั้นจะไม่ก้าวหน้า เพราะถ้าไปโดยสมาธิส่วนเดียว พอเต็มที่แล้วก็เหมือนกับเดินชนข้างฝา ไปต่อไม่ได้ เราต้องถอยมาพิจารณาแทน

พอพิจารณาจนจิตเหนื่อยแล้ว ก็จะกลับเข้าไปหาสมาธิอีก ต้องทำแบบนี้ถึงจะค่อย ๆ ก้าวหน้าไป แต่ถ้าเราไปสมาธิด้านเดียว ถ้าตันแล้ว ออกมาจะฟุ้งซ่านไปเลย