[เถรี]

อนุสติ คือการตามระลึกถึงความดี ๑๐ อย่าง ด้วยกัน ได้แก่

พุทธานุสติ การนึกถึงความดีของพระพุทธเจ้า ว่าพระองค์ท่านประกอบไปด้วยพระปัญญาคุณอันล้ำเลิศ สามารถตรัสรู้ธรรมที่ไม่มีผู้ใดตรัสรู้ได้ ทรงพระบริสุทธิคุณเป็นอย่างยิ่ง ชำระจิตใจให้ผ่องใสจากกิเลสได้ ชนิดที่ไม่มีใครทำได้ยิ่งไปกว่า มีพระกรุณาคุณอย่างยิ่ง สงสารสั่งสอนเพื่อให้สัตว์โลกทั้งหลายพ้นทุกข์ โดยตรากตรำพระวรกายอยู่ถึง ๔๕ ปีเต็ม ๆ นี่เป็นคุณความดีส่วนหนึ่งขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเท่านั้นที่เราพึงระลึกถึง

ลำดับถัดไปคือ ธัมมานุสติ การระลึกถึงความดีของพระธรรม ว่าพระธรรมทั้งหลายที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ดีแล้วนั้น ช่วยรักษาผู้ปฏิบัติตามไม่ให้ตกไปในทางที่ชั่ว คือไม่ให้ตกไปสู่อบายภูมิ

ลำดับถัดไปคือ สังฆานุสติ การระลึกถึงความดีของพระสงฆ์ ว่าพระสงฆ์ทั้งหลายเหล่านั้นเป็นผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติตรง ปฏิบัติตามธรรม และปฏิบัติชอบแล้วตามคำสั่งสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

เป็นผู้ที่ศึกษาเรียนรู้ธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้วนำมาสั่งสอนต่อเราทั้งหลาย เป็นการสืบต่ออายุพระศาสนา และเป็นการอนุเคราะห์ สงเคราะห์ให้พวกเราล่วงพ้นจากกิเลสด้วย

ข้อต่อไปคือ สีลานุสติ การระลึกถึงคุณของศีล ว่าศีลนั้นเป็นเบื้องต้นของความดีทั้งปวง นำมาซึ่งโภคทรัพย์ และเป็นบันไดให้เราก้าวไปสู่พระนิพพาน เป็นต้น

ลำดับถัดมา จาคานุสติ ความดีของการบริจาคให้ทาน ก็คือ ความดีในการที่เราสละออกเพื่อตัดความโลภ ไม่ว่าจะเป็นการสละทรัพย์สินสิ่งของก็ดี หรือการสละละทิ้งวางเสียซึ่งอารมณ์ภายในที่ไม่ดี อย่างเช่นอารมณ์โกรธ เป็นต้น ก็นับว่าเป็นการสละออกเช่นเดียวกัน

ลำดับต่อไปเป็นการระลึกถึงความดีของเทวดา ว่าอย่างน้อยท่านต้องมีหิริโอตัปปะ ซึ่งเรียกว่า เทวธรรม คือละอายต่อความชั่ว ไม่กล้ากระทำความชั่ว เพราะเกรงกลัวผลของบาปนั้นจะส่งผลถึงตน เป็นต้น

หรือว่าเทวดาทั้งหลายต้องมีศีลอย่างน้อยศีล ๕ บริสุทธิ์ผุดผ่อง หรือว่าถ้าเป็นเทวดาที่สูงขึ้นไป ที่เราเรียกว่า พรหม จะต้องทรงฌานสมาบัติในปฐมฌานเป็นอย่างน้อย ถ้าเป็นพรหมชั้นสุทธาวาสพรหม ที่เราเรียกง่าย ๆ ว่าพรหมอนาคามี จะต้องเห็นสภาพที่น่าเบื่อหน่ายของร่างกายของโลกนี้ แล้วถอนจิตออกไปได้ส่วนหนึ่ง