[เถรี]

ดังนั้น..ในเบื้องต้นของการปฏิบัติ ความมีสัมปชัญญะเป็นสิ่งที่สำคัญยิ่ง เราจะได้ตามดูตามรู้ตัวเอง เพื่อจะได้รู้ถึงความขาดตกบกพร่องของเราว่าเป็นอย่างไร แล้วจะได้เสริมสร้างให้ครบถ้วนสมบูรณ์

ในเรื่องของการปฏิบัตินั้น จำเป็นต้องอยู่ในลักษณะของ อัตตนา โจทยัตตานัง กล่าวโทษโจทย์ตนเองไว้เสมอ อย่าหลงผิดคิดว่าเราดีแล้ว ขณะเดียวกันก็อย่าประณามว่าเราหาความดีไม่ได้ เพราะจะทำให้กำลังใจของเราท้อถอย

ให้เราเปรียบเทียบการปฏิบัติแต่แรกเริ่มกับในปัจจุบันนี้ เราก็จะเห็นความก้าวหน้าอย่างน้อยระดับหนึ่ง อย่างเช่น จากเป็นบุคคลที่ไม่มีศีลเลย ก็เริ่มรักษาศีลได้บ้าง หลายท่านก็รักษาศีลได้ครบถ้วนบริสุทธิ์บริบูรณ์ จากบุคคลที่ไม่เคยหัดปฏิบัติสมาธิภาวนา ก็เริ่มปฏิบัติรักษากำลังใจให้ทรงตัวได้บ้าง

บางท่านก็สามารถทรงตัวจนเป็นอัปปนาสมาธิ คือตั้งแต่ปฐมฌานขึ้นไปได้ ถ้าดูอย่างนี้เราจะเห็นความก้าวหน้าของตน ทำให้มีกำลังใจในการปฏิบัติให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป

โดยเฉพาะหลักสำคัญที่สุดคือลมหายใจเข้าออก เราไม่สามารถที่จะทิ้งได้ ทิ้งลมหายใจเข้าออกเมื่อไรความฟุ้งซ่านจะมาเยือนทันที แล้วกิเลส ตัณหา อุปาทาน อกุศลกรรมทั้งหลายก็จะกระหน่ำซ้ำเติมเรา

การกำหนดรู้ลมหายใจเข้าออกจึงเป็นพื้นฐานที่ใหญ่ยิ่ง สามารถสร้างความมั่นคงให้เกิดแก่ใจของเราได้ แล้วสามารถที่จะใช้กำลังนั้น ไปช่วยในการใช้ปัญญาพิจารณาตัดกิเลส

การปฏิบัติของพวกเราทุกคน จึงจำเป็นที่จะต้องกำหนดรู้ลมหายใจเข้าออก จะใช้คำภาวนาหรือพิจารณาอย่างไรก็ได้ตามอัธยาศัย หายใจเข้ากำหนดรู้ตามไปตั้งแต่ต้นจนปลาย หายใจออกกำหนดรู้ตามไปตั้งแต่ต้นจนปลาย ถ้าคิดถึงเรื่องอื่นเมื่อไร ให้ดึงกำลังใจกลับมาอยู่กับลมหายใจเข้าออกใหม่

ให้ทุกท่านรักษาอานาปานสติคือ การกำหนดสติรับรู้ ตามรู้ถึงลมหายใจเข้าออกเอาไว้ดังนี้ พร้อมกับใช้คำภาวนาหรือพิจารณาตามอัธยาศัย จนกว่าจะได้ยินเสียงสัญญานบอกว่าหมดเวลา


พระครูธรรมธรเล็ก สุธมฺมปญฺโญ
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านอนุสาวรีย์
วันศุกร์ที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๓