[ลัก...ยิ้ม]

เวลาล่วงไปจนถึงบ่ายสามโมงเย็น พวกที่ไปเอาน้ำก็ยังไม่กลับ บททดสอบจิตก็ปรากฏขึ้นให้ เห็นการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ธรรมได้เริ่มก่อตัวขึ้นในดวงจิต มันเพิ่มขึ้นทุกขณะ ความห่วงกังวลพวกที่ลงไปเอาน้ำ มันไปนานเกินไป อารมณ์กลัวจะหลงทาง กลัวจะพบเหตุนานาประการเข้ามาสู่จิต จิตมันรุ่มร้อน รอคอยด้วยความกระวนกระวาย กระสับกระส่าย สายตามองแต่ทาง หูฟังแต่เสียง แต่ก็ไม่ได้เห็น ไม่ได้ยิน

ความคิดเริ่มสับสน ความกังวลใจเพิ่มเป็นทวีคูณ ถ้าขึ้นตาชั่งน้ำหนักจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จนสติเริ่มอ่อน ทำให้คิดกลัวขึ้นมา ไม่ใช่กลัววิญญาณ กลับกลายเป็นกลัวสัตว์ร้าย กลัวคนจะขึ้นมาทำร้าย ฟุ้งซ่านไปกันใหญ่กับอารมณ์ปรุงแต่ง *กลัวว่าพวก ๓ คนที่ไปเอาน้ำจะเป็นตายร้ายดีอย่างไร ก็ไม่รู้ได้ ยิ่งเพิ่มความทุกข์ทรมานใจทุกขณะ

จนกระทั่งอดทนไม่ได้ต้องปีนลงไปข้างล่าง จิตมันดิ้นรนกระวนกระวาย “นี่แหละอำนาจของกิเลสนั้นเหมือนอสรพิษ มีพิษร้ายแรง มันอยู่กับใคร พิษของมันก็จะทำลายความสงบสุขคน ๆ นั้นเหมือนคนป่วย มันมีอำนาจทำลายล้างทุกอย่างให้ดับมืด สูญเสียความคิดอันดีงาม พิษของมันสถิตอยู่ในจิต”

แล้วเรายังจะเลี้ยงอสรพิษให้มันกัดกินใจของเรา ให้เสียคุณภาพของชีวิตอยู่ทำไม? มันไม่ได้ทำลายเฉพาะตัวเรา ผู้อยู่ใกล้ไกลก็มีผลกระทบไปหมด

มันทำลายทุกอย่างแล้วแต่ชนิดของอสรพิษ พิษของมันแตกต่างกัน อำนาจทำลายจึงแตกต่างกัน ทั้งขึ้นอยู่กับจำนวนปริมาณของพิษจะมากจะน้อยแค่ไหน ทั้งบุคคลที่โดนพิษของมัน จะเยียวยาทันหรือไม่? ทั้งได้ชนิดของยาตรงกับชนิดของพิษหรือไม่? นั่นคือ สติ ความระลึกได้มาทันเวลา ทันเหตุการณ์ ถ้ามาทันและมีกำลังเพียงพอก็จะบังเกิดสัมปชัญญะ ความรู้สึกตัวเกิดปัญญา รู้เห็นได้ตรงกับสภาพปัญหาในขณะนั้นมากน้อยเพียงไร?

หากพิจารณาได้ พิษของมันก็จะไม่รุนแรง จะเบาบางลง หากพิจารณาไม่ได้ก็จะมีความรุนแรง เหมือนให้ยาถูกกับโรค โรคก็จะเบา ให้ยาผิดนอกจากโรคจะไม่ทุเลาแล้ว ยังจะมีโทษอีกด้วย โดนพิษแล้วยังให้ยาผิดอีก ย่อมมีผลรุนแรงกว่าเดิม นั่นคือ หากมองไม่เห็นพลังอำนาจของกิเลส ย่อมบังเกิดโทษอย่างใหญ่หลวง เพียงแต่มูลกิเลสอันได้แก่ โลภะ โทสะ โมหะ ก็มีพิษร้ายแรงแล้ว ยังผสมพันธุ์เป็นอสรพิษพันธุ์ต่าง ๆ มากมายมหาศาล เรายังจะเลี้ยงมันไว้ หรือเราจะทำลายมันเสีย ผู้มีปัญญาย่อมพิจารณาได้