[ลัก...ยิ้ม]

อริยสัจ แปลว่าของจริง

ในวันต่อมา (วันพฤหัสบดีที่ ๑ ก.ค. ๒๕๓๖) สมเด็จองค์ปฐม ก็ทรงพระเมตตาสอนว่า


๑. “ศึกษามาตั้งนาน เพิ่งรู้ว่าเป็นอริยสัจหรือ” (ก็ยอมรับว่า ใช่)

๒. “จอมโง่ เจ้าจงรู้ไว้ว่า แม้คำสอนที่ตถาคตและพระพุทธเจ้า หรือพระอริยสงฆ์ทุก ๆ องค์ มาสงเคราะห์เจ้านั้น ก็เป็นอริยสัจทั้งสิ้น” (เพื่อนของผม ท่านก็ตกตะลึง เพราะคาดไม่ถึง)

๓. “สิ่งใดที่ตถาคตตรัส สิ่งนั้นย่อมเป็นของจริง อริยสัจแปลว่าของจริง พระธรรมทั้ง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์นั้น ก็เป็นของจริง พระพุทธเจ้าทุก ๆ พระองค์ต่างก็อาศัยอริยสัจ บรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณกันเหมือนตถาคตทั้งสิ้น จิตเมื่อเข้าถึงอริยสัจขั้นสูงสุด กล่าวคือ ถึงความเป็นอรหัตผล เห็นทุกข์ ยอมรับและวางทุกข์หมดทุกอย่าง จิตก้าวถึง สมุทัย-นิโรธ-มรรค แล้วก็สิ้นทุกข์ตามความเป็นจริง เพราะยอมรับอัตภาพร่างกายที่เกิดขึ้น แล้วต้องแก่ เจ็บ ตาย มีการกระทบกระทั่งอารมณ์ มีความแปรปรวนไม่สมหวัง มีการพลัดพรากจากของรัก ของชอบใจ ”