[เถรี]

บุคคลที่จะหลุดพ้นเข้าสู่พระนิพพานได้ ต้องชำระจิตใจของตนให้ผ่องใสจนถึงที่สุด ประกอบความดีด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจ นอกจากจะรักษาศีลด้วยตนเองแล้ว ยังช่วยคนอื่นรักษา คือไม่ยุยงให้คนอื่นเขาทำให้ศีลขาด ต่อให้เห็นคนอื่นทำศีลขาดอยู่เบื้องหน้าก็ไม่ยินดีด้วย

ส่วนการเจริญสมาธิภาวนา ก็สามารถที่จะสร้างฌานสมาบัติต่าง ๆ ให้เกิดกับเราได้ ตั้งแต่ปฐมฌานขึ้นไป เพื่อเป็นกำลังในการกดกิเลส รัก โลภ โกรธ หลง ให้นิ่งสงบชั่วคราว เพื่อที่จะได้เกิดปัญญาขึ้นมา

ในเมื่อมีปัญญารู้แจ้งเห็นจริงว่า ทุกสิ่งทุกอย่างหาความเที่ยงไม่ได้ มีแต่ความทุกข์ ท้ายสุดก็ไม่มีอะไรดำรงคงอยู่ มีแต่ความเสื่อมสลายไปทั้งสิ้น ท่านทั้งหลายเหล่านั้นก็จะเบื่อหน่าย คลายกำหนัด หมดความปรารถนาในการเกิด ชำระใจของตนผ่องใสจนถึงที่สุด ก็หลุดพ้นเข้าสู่พระนิพพาน

นี่คือหลักการในพระพุทธศาสนาของเรา ที่ว่าต้องละเว้นจากความชั่วทั้งปวง ทำความดีให้ถึงพร้อม และท้ายสุดชำระจิตใจของตนให้ผ่องใสจากกิเลส

ในส่วนสุดท้ายของโอวาทปาติโมกข์นั้น เป็นวิธีการที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประกาศ เพื่อใช้ในการยึดถือปฏิบัติ เพื่อให้พระภิกษุสงฆ์ที่ออกไปสั่งสอนญาติโยม ได้สอนให้เป็นไปในแนวทางเดียวกัน วิธีการทั้งหลายเหล่านั้นประกอบไปด้วย

๑. อะนูปะวาโท เป็นบุคคลที่ไม่ว่าร้ายใคร กล่าวถึงผู้อื่นแต่ในด้านดีอยู่เสมอ ไม่กล่าวในส่วนของความบกพร่อง หรือความผิดพลาดของใคร

๒. อะนูปะฆาโต ไม่เบียดเบียน ไม่เข่นฆ่า ไม่ทำร้ายใคร จะเห็นว่าการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของเรานั้น เป็นไปโดยสงบ ไม่มีการเบียดเบียนศาสนาอื่นมาตั้งแต่ต้นจนถึงบัดนี้ จนกระทั่งทางโลกตะวันตกยอมรับว่า พระพุทธศาสนาของเราเป็นศาสนาแห่งสันติภาพ เป็นศาสนาของโลกจริง ๆ

๓. ปาติโมกเข จะ สังวะโร แปลว่าให้สำรวมในศีลเอาไว้ ถ้าใครที่รักษาศีล ๕ ได้ ก็ให้ระมัดระวังรักษาศีลให้ครบถ้วน ๕ ข้อ ผู้ใดรักษาศีล ๘ ได้ก็ระมัดระวังรักษาศีล ๘ ให้ครบถ้วน ท่านที่รักษาศีล ๑๐ อย่างสามเณร สามเณรี เป็นต้น ก็รักษาศีล ๑๐ ให้ครบถ้วนสมบูรณ์

ผู้ที่รักษาศีล ๒๒๗ อย่างพระภิกษุสงฆ์ ก็ระมัดระวังให้ครบถ้วนสมบูรณ์ ถ้าหากว่าเราทำอย่างนี้ นับเป็นวิธีการหนึ่งในพระพุทธศาสนา ที่จะช่วยให้ตนเองนั้นมีความสุขทั้งในปัจจุบัน ทั้งในอนาคต และได้รับประโยชน์สูงสุดคือพระนิพพาน