[เถรี]

โดยเฉพาะสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เสด็จมาทั้งอย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการนับครั้งไม่ถ้วน ที่สำคัญก็คือมาเปิดห้องสมุดเฉลิมราชกุมารี และทรงปลูกต้นจันทน์เอาไว้เป็นที่ระลึก ซึ่งปัจจุบันต้นใหญ่มากแล้ว เพราะว่าผ่านไปหลายสิบปี

หรือว่าสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา ช่วงที่ในหลวงรัชกาลที่ ๑๐ เสด็จขึ้นครองราชย์แล้ว พระองค์ท่านเสด็จมาเกือบทุกเดือน เพราะว่าต้องมาติดตามงานต่าง ๆ ที่สมเด็จพระพันปีหลวงก็ดี กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ก็ดี ได้ทำเอาไว้ พระองค์ท่านให้ความสำคัญกับทองผาภูมิมาก เพราะว่าเป็นเมืองชายขอบ ประกอบไปด้วยชาติพันธุ์ต่าง ๆ มากมาย

คนพื้นเดิมของที่นี่ก็คือกะเหรี่ยง หลังจากนั้นเมื่อมี มอญ พม่า ย้ายเข้ามา กะเหรี่ยงที่รักสงบก็หนีลึกเข้าป่าไปเรื่อย แล้วต่อมาก็ยังมีม้ง มีเย้า มีลีซู ซึ่งเราเรียกว่าลีซอ และที่นึกไม่ถึงก็คือพี่น้องชาวเนปาลี หรือเนปาล ซึ่งมีถึง ๒ แสนกว่าคน เพราะว่ามาเป็นคนงานทำเหมือง แล้วปัจจุบันนี้ส่วนหนึ่งก็กลายเป็นคนไทยไปแล้ว เพราะว่าอยู่กันมานานหลายสิบปี

เราจะเห็นว่าในส่วนของราชวงศ์ให้ความสำคัญกับทองผาภูมิของเรามาโดยตลอด แล้วทองผาภูมิของเราก็เป็นพื้นที่ล่อแหลม ก็คือมีชายแดนติดพม่าเป็นระยะทางที่ค่อนข้างจะยาว โดยเฉพาะด้านปิล็อก ซึ่งหน่วยทหารของเราตั้งประจันอยู่กับหน่วยทหารพม่าที่นั่น ถึงเวลาก็ข้ามไปเที่ยวฝั่งเขาและข้ามมาเที่ยวฝั่งเรา แรก ๆ ก็จะตีกันตาย เนื่องเพราะเซ็นสัญญาตกลงกันไว้ว่า ๖ โมงเย็นเมื่อไร ทุกฝ่ายต้องกลับเข้าที่ตั้ง

แต่ ๖ โมงเย็นแล้วทหารพม่ายังอยู่ในตัวหมู่บ้านอีต่องอยู่เลย กว่าจะรู้ว่าพม่ากับเราเวลาต่างกันครึ่งชั่วโมงก็แทบจะฆ่ากันตาย..! เพราะนึกว่าอีกฝ่ายหนึ่งละเมิดข้อตกลง ก็คือแม้ว่าพม่าจะอยู่ติดกับเราก็จริง แต่เวลาจะช้ากว่าเราครึ่งชั่วโมงเสมอ อย่างเช่นตอนนี้ของพม่าก็น่าจะประมาณ ๖ โมงครึ่งเท่านั้น แต่บ้านเรา ๑ ทุ่มไปแล้ว