[เถรี]

วิชาที่ ๒ คือ ธรรมวิภาค เป็นการศึกษาข้อธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่จัดหมวดหมู่เอาไว้ ตั้งแต่ "ทุกะ" คือ หัวข้อธรรมที่มีตั้งแต่สองข้อขึ้นไป อย่างเช่น โลกบาลธรรม ธรรมอันเป็นเครื่องคุ้มครองโลก ประกอบไปด้วย หิริ ๑ โอตัปปะ ๑ หรือว่า "จตุกกะ" เช่น พรหมวิหาร ๔ ซึ่งประกอบไปด้วย เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา เป็นต้น ไปจนถึง "โสฬสกะ" หมวดที่ ๑๖ ซึ่งมีมละ คือ มลทิน ๑๖ อย่าง เป็นต้น

สิ่งทั้งหลายเหล่านี้มีทั้งที่เราต้องทำให้มีให้เกิดขึ้นในใจของเรา อย่างเช่นว่าความละอายชั่วกลัวบาป หรือว่าพรหมวิหารทั้ง ๔ ถ้าเราสามารถทำให้มีขึ้นเกิดขึ้นได้ นั่นคือการนำเอาข้อธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มาประพฤติปฏิบัติอย่างแท้จริง จนกระทั่งเกิด "อัตตัตถะ" ผลเป็นประโยชน์ส่วนตน

หลังจากนั้น เมื่อมีญาติโยมสนใจไต่ถาม ก็นำไปสั่งสอนต่อให้เกิด "ปรัตถะ" ประโยชน์ท่าน แล้วเมื่อทั้งประโยชน์ตนและประโยชน์ท่านสมบูรณ์พร้อม ก็จักเกิด "อุภยัตถะ" ประโยชน์ทั้ง ๒ ฝ่าย คือ ยังพระพุทธศาสนาของเราให้เจริญรุ่งเรือง หรือว่าในส่วนที่ต้องละทิ้ง อย่างมลทิน ๑๖ หรือสังโยชน์ ๑๐ เหล่านี้เป็นต้น เราต้องพยายามตัด พยายามละให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้

นี่คือจุดมุ่งหมายในการเรียนอย่างแท้จริง ไม่ใช่เรียนเพื่อให้สอบได้ ไม่ใช่เรียนเพื่อเอาประกาศนียบัตร ปริญญาบัตร ไปเป็นเครื่องประกอบความรู้ความสามารถ ก้าวขึ้นไปเป็นพระสังฆาธิการระดับสูงขึ้น นั่นเป็นแค่ของแถมเท่านั้น..!

วิชาที่ ๓ คือ พุทธประวัติและศาสนพิธี เราจะได้ศึกษาว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเรานั้นเป็นใคร ? มาจากไหน ? มีปฏิปทาการดำเนินชีวิตอย่างไร ? จึงบรรลุอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณเป็นองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า นำเอาหลักธรรมที่พระองค์ท่านตรัสรู้ มาเผยแผ่เพื่อประโยชน์สุขของชนหมู่มาก เพื่ออนุเคราะห์แก่โลก โดยไม่เห็นถึงความเหนื่อยยาก

พระองค์ท่านประกอบไปด้วยโลกียสมบัติที่สมบูรณ์บริบูรณ์ที่สุด อีกไม่กี่วันความเป็นพระเจ้าจักรพรรดิก็จะมาถึง แต่พระองค์ท่านสละสิ่งร้อยรัดทางโลกทั้งหมด ออกไปนอนกลางดิน กินกลางทราย เพื่อค้นหาหลักธรรมที่ปรารถนา ทุกข์ยากลำบากอยู่ถึง ๖ ปีเต็ม ๆ จนแทบล้มประดาตาย เป็นเรามีกำลังใจแบบพระองค์ท่านหรือไม่ ? จะมีกำลังใจในการปฏิบัติธรรมเพื่อตนเองสักส่วนเสี้ยวหนึ่งของพระองค์ท่านหรือไม่ ?