[หยาดฝน]

ท่านสาธุชนทั้งหลาย ขอให้พวกเราพิจารณาดูพระพุทธเจ้าเป็นแบบอย่าง แรกประสูติ..พระองค์ก็ตั้งปณิธานอันยิ่งใหญ่เอาไว้ โดยการพัฒนาตนเองก่อน ด้วยการปลดเปลื้องพันธนาการในชีวิต สร้างอิสรภาพทางจิตวิญญาณ ด้วยการฝึกฝนพระองค์จนบรรลุพระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ แล้วจึงช่วยเหลือหมู่เวไนยสัตว์ นี่ก็คือ การตั้งเป้าหมายชีวิตด้วยปัญญา อันเป็นอธิษฐานธรรมข้อที่ ๑

เมื่อพระองค์ทรงมีพระสัพพัญญุตญาณเป็นเป้าหมายที่ชัดเจนแล้ว จึงได้ใช้สัจจะ ความจริงใจในการฝึกฝน โดยยอมตนเป็นลูกศิษย์ของผู้อื่น เมื่อยังไม่บรรลุผลตามที่คาดหวัง พระองค์ก็ไม่หยุดยั้งล้มเลิก ทรงหันไปบุกเบิกทรมานตน ตามที่เชื่อกันมานาน

เมื่อยังไม่ถึงหลักการเป้าหมาย พระองค์ก็ยังไม่ทรงเบื่อหน่ายท้อแท้ แต่ค่อย ๆ พิจารณา จนพอมั่นใจแล้วว่า นี่คือหนทางที่แท้จริง จึงตั้งสัจจะครั้งสำคัญว่า แม้เนื้อและเลือดจะเหือดแห้งหายไป เหลือแต่หนัง เอ็น กระดูก ไว้ก็ตามที ถ้าเรานี้ยังไม่บรรลุซึ่งพระสัมมาสัมโพธิญาณ จะไม่ทิ้งหลักการหลบหนี นี่ก็คือ การตั้งสัจจะ อันเป็นอธิษฐานธรรมข้อที่ ๒

ในการบำเพ็ญมาตั้งแต่ต้น พระองค์ก็ได้เสียสละมาหลายอย่าง เสียสละความนุ่มนวลบนพระแท่นที่น่ารื่นรมย์ มาบรรทมบนพื้นดินแข็ง ๆ กระด้าง ๆ สละความรื่นเริงในหมู่ญาติ มาจาริกด้วยสองพระบาทเพียงลำพัง สละพระกระยาหารอันรสเลิศ พอใจกับอาหารบิณฑบาตตามแต่จะได้ สละผ้าไหมแพรพรรณอันเลิศหรู ยินดีอยู่กับผ้าบังสุกุลที่เปื้อนฝุ่นดินโคลน

ครั้นเมื่อได้บรรลุพระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว ก็ถือว่า เป้าหมายได้สำเร็จลงครึ่งหนึ่ง ส่วนอีกครึ่งหนึ่งก็คือ การแสดงธรรมสั่งสอนเวไนยสัตว์ พระองค์ทรงสละวิมุตติสุข อันเป็นวิหารธรรมเพียงลำพัง ทรงเที่ยวแสดงพระธรรมแก่มหาชน โดยไม่เลือกเพศ ชั้น วรรณะ นี่ก็คือ ความเสียสละอันเป็นจาคะ อธิษฐานธรรมในข้อที่ ๓

หากว่าเราพิจารณาให้ชัดเจน ก็จะเห็นเป้าหมายที่พระองค์ทรงตั้งเอาไว้ ทั้งที่เป็นส่วนของพระองค์เอง และที่ทรงมุ่งหวังตั้งไว้เพื่อหมู่เวไนยสัตว์ นั่นก็คือ ความสงบสงัดจากกิเลสในจิตใจ พระองค์ก็ได้ใช้หลักธรรมส่องนำทาง

อันว่าพระธรรมที่พระองค์ทรงแสดงนั้น แจ่มแจ้ง ชัดเจน สงบเย็น และก็งดงามทั้งในเบื้องต้น ท่ามกลาง และในที่สุด เป็นประทีปส่องนำทางแก่คนที่ยังเวียนวนอยู่ในความมืดมิดแห่งอวิชชา อันมีผลทำให้ผู้ที่ได้ดื่มด่ำ ปลาบปลื้มประโลมจิต เป็นโอสถถอนพิษคลายรุ่มร้อน ช่วยบั่นทอนความยึดมั่นในสันดาน นี่ก็คือ การบำเพ็ญอุปสมะ อันเป็นอธิษฐานธรรมข้อที่ ๔