[เถรี]

พวกบรรดานักปราชญ์ต่าง ๆ ทางพระพุทธศาสนาจึงเกิดขึ้นเยอะมาก เพราะว่ามีการแปลพระไตรปิฎกจากภาษาบาลีเป็นภาษาสิงหล ในเมื่อแปลไปจากบาลีเป็นสิงหล จากภาษาหนึ่งไปเป็นอีกภาษาหนึ่ง หลายสิ่งหลายอย่างที่คนไม่เข้าใจ จึงต้องมีครูบาอาจารย์มาอธิบายขยายความพระไตรปิฎก เขาเรียกครูบาอาจารย์รุ่นนี้ว่า อรรถกถาจารย์ บรรดาอรรถกถาจารย์ตอนนั้นก็แข่งขันกันมาก มีสำนักอภัยคีรีวิหาร สำนักมหาวิหาร แต่ละสำนักมีพระภิกษุ ๗,๐๐๐ - ๘,๐๐๐ รูป..!

คราวนี้บรรดาพระที่ท่านศึกษาเจนจบแล้ว ก็ออกธุดงค์ แต่เป็นการธุดงค์ทางทะเล ทางบกก็ติดตามกองเกวียนไป ถ้าหากว่าเดินมาจากทางด้านเหนือ ก็ทะลุไปเข้ายะไข่ของประเทศพม่า อีกสายหนึ่งเลาะลงมาภาคกลางก็ลงมาตามลุ่มแม่น้ำอิรวดี ลงมาย่างกุ้ง พะสิม สายที่ขึ้นเหนือก็เข้าตองยีข้ามเขาเข้าประเทศไทย ถ้าธุดงค์สายเรือก็มาขึ้นที่ท่าเรือตะโกลา

แต่ละท่านที่มานี่เป็นนักวิชาการ ประมาณจบด็อกเตอร์ ๒ - ๓ ใบทั้งนั้นเลย..! ใครสงสัยเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ท่านสามารถอธิบายได้จนลิงหลับ แต่ละท่านจึงมีชื่อเสียงเป็นที่เคารพนับถือมาก

เมืองสุโขทัยตอนนั้นตั้งขึ้นมาแล้วโดยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ เมื่อรู้ว่ามีพระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองอยู่ที่อาณาจักรตามพรลิงค์ คำว่า ตามพ (ตามพะ) ก็คือทองแดง อย่างประเทศศรีลังกาชื่อโบราณเรียกว่าตามพปัณณิทวีป ก็คือทวีปที่มีทองเหลืองทองแดงเยอะแยะ พอถึงเวลาขนมาขาย ขึ้นที่ท่าเรือตะโกลา เข้าศรีธรรมมาโศกราช แล้วก็เลยเรียกตรงนั้นว่าตามพรลิงค์ ก็คือความเชื่อมโยงระหว่างเมืองทองแดงเมืองทองเหลืองสองเมืองนั้น

ไม่รู้เหมือนกันว่าใครเอาไก่ทองเหลืองไปหรือยัง ? นั่นคือทองเหลืองศรีลังกาที่อย่างไรก็ไม่หมอง สีสดใสอยู่แค่ไหนก็สดใสอยู่แค่นั้น จนเขาเรียกว่าทอง ทองเหลืองบ้านเรานี่ทิ้งไว้หน่อยก็หมองแล้ว ต้องเอามาขัดกันใหม่

ไก่ทองเหลืองนั้นหลวงพ่อพระมหานายกะ ฝ่ายอัสคีริยะ ท่านประทานให้วัดท่าขนุนมา เพิ่อมีอะไรที่เป็นเครื่องโยงให้ถึงลังกาไว้บ้าง เผื่อที่จะขอช่วยเหลืออะไรจะได้มีข้ออ้าง ไม่อย่างนั้นแล้วเดี๋ยวพระอาจารย์เล็กเอาไปหล่อพระเสียหมด..!