[เถรี]

บรรดาพระเถระที่ประกอบไปด้วยอายุกาลพรรษาของจังหวัดกาญจนบุรีก็มีน้อยลงไปทุกวัน กระผม/อาตมภาพนั้นถือว่า "ถ้าเราอาวุโสมากกว่า แล้วไปถวายน้ำสรงแก่ผู้ที่อาวุโสน้อยกว่า จะเป็นการสร้างบาปสร้างกรรมเสียเปล่า ๆ" ในเมื่อมีพระเถระของจังหวัดสุพรรณบุรีที่อายุกาลพรรษามากกว่าอย่างแน่นอนแบบนี้ จึงได้เดินทางมาร่วมถวายน้ำสรง และขอพรในโอกาสวันปีใหม่ไทยด้วย ในระหว่างเดินทางกลับจังหวัดกาญจนบุรี จึงได้มาบันทึกเสียงธรรมจากวัดท่าขนุน เพื่อ "เล่าความหลัง" ของเรากันต่อไป

สภาพสังคมรอบบ้านตอนที่กระผม/อาตมภาพยังเด็กอยู่ ในช่วงเล่าความหลังนั้น เป็นสังคมที่ผู้คนอยู่ในศีลกินในธรรม โดยเฉพาะรักชื่อเสียงวงศ์ตระกูลมาก ไม่มีใครยอมทำให้ชื่อเสียงวงศ์ตระกูลเสียหาย เพราะว่าจะตกเป็นขี้ปากชาวบ้านเขาไป เรียกง่าย ๆ ว่า "อายไปยันลูกบวช"

มีรุ่นพี่คนหนึ่งเป็นผู้หญิง เรียนอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ อายุมากกว่ากระผม/อาตมภาพ ๑ ปี ท้องในระหว่างที่เรียนอยู่ ต้องย้ายหนีจากจังหวัดนครปฐมลงไปที่จังหวัดนครศรีธรรมราชเลย ขนาดนั้นยังตกเป็นขี้ปาก ให้เขายกเป็นตัวอย่างแก่ลูกแก่หลานไปอีกหลายปี..! ดังนั้น..ทุกคนจึงรักชื่อเสียงวงศ์ตระกูลมาก โดยเฉพาะในส่วนของศักดิ์ศรี ต่อให้ลำบากยากจนขนาดไหนก็ตาม ก็รักเกียรติรักศักดิ์ศรีของตนเอง พูดง่าย ๆ ว่าไม่ขอใครกิน เป็น "ชาติเสือจับเนื้อกินเอง" เหล่านี้เป็นต้น

แล้วกำลังใจของผู้คนก็ค่อนข้างละเอียดลออ อย่างเช่นว่าถ้าไปวัด โยมแม่ก็จะให้หยิบก้อนดินในไร่ของตนเองติดหาบไปด้วยก้อนหนึ่ง เมื่อไปถึงวัดก็โยนเอาไว้ในเขตวัด เป็นการป้องกันว่าเวลาเราเดินเข้าเดินออกแล้ว มีดินของสงฆ์ติดเท้าไป จะเป็นบาปเป็นกรรมเสียเปล่า ๆ เช่นนี้เป็นต้น

ถึงเวลาเจอพระภิกษุเดินสวนมา ถ้าหากว่าเป็นผู้ชายก็ต้องหลีกลงข้างทาง เป็นผู้หญิงก็ต้องนั่งกราบลงกับพื้น ซึ่งกระผม/อาตมภาพมาเจอในภายหลังที่อำเภอทองผาภูมินี่เอง บรรดาพี่น้องชาวมอญพม่ายังคงปฏิบัติตนแบบนี้กันอยู่ อย่างวันนี้ที่เดินบิณฑบาต เมื่อถึงเวลาพระเณรข้ามถนน บรรดาพี่น้องมอญพม่า ไม่ว่าจะขับรถเก๋ง รถกระบะ หรือว่ารถมอเตอร์ไซค์ก็ตาม ต่างก็พากันหยุด เพื่อให้แถวพระข้ามไปจนครบก่อนถึงจะวิ่งต่อไป ไม่เหมือนกับทางกรุงเทพฯ พระเดินผ่านไปรูปหนึ่งหรือว่าเณรเดินผ่านไปรูปหนึ่ง มอเตอร์ไซค์ก็แหวกผ่านไปคันหนึ่ง..! เหล่านี้เป็นต้น