[เถรี]

วิธีการจัดการต่าง ๆ มีทั้งเป็นไปโดยธรรม ก็คือหลักของอธิกรณสมถะ ๗ และเป็นไปตามกฎหมาย ตลอดจนกระทั่งเป็นไปตามจารีตประเพณี ก็คือชาวบ้านนิยม ถ้าหากว่าเรื่องที่เป็นไปโดยธรรม อย่างเช่นว่าภิกษุลักขโมยสิ่งของ ๕ มาสกขึ้นไป ต้องอาบัติปาราชิก ถ้าอย่างนี้ท่านสั่งให้สึกไปใส่ชุดฆราวาสได้เลย เพราะว่าอาบัตินี้สำเร็จผลทันทีที่ท่านทำ ไม่ใช่รอให้ฟ้องร้องผู้ปกครองมาตัดสิน ไม่ใช่ให้ฟ้องศาล ไปเจอคนหน้าด้านเข้า คุณฟ้องศาลชั้นต้น เขาก็อุทธรณ์ ฟ้องศาลอุทธรณ์ เขาก็ฎีกา ฟ้องศาลฎีกา อาจจะไปถึงร้องศาลปกครอง..!

แต่ถ้าหากว่าเรื่องที่เบาลงมา อย่างเช่นว่าการผิดกฎหมายบ้านเมือง ภิกษุขับรถแล้วไปเกิดอุบัติเหตุจราจร ทรัพย์สินเขาเสียหาย ต้องดูว่าท่านสามารถชดใช้ได้หรือไม่ ถ้าท่านชดใช้ไม่ได้ ต้องรับการจำคุกเพื่อทดแทน ถ้ากระผม/อาตมภาพจำไม่ผิด เขาตีราคาให้วันละ ๕๐๐ บาท ถ้าหากว่าอย่างนั้นก็ต้องเป็นไปตามมติมหาเถรสมาคมที่กำหนดไว้ว่า ถ้าภิกษุต้องโทษถึงขนาดจำคุกก็ให้ลาสิกขาก่อน เพียงแต่ต้องชี้แจงท่านให้ชัดเจน

แต่ถ้าหากว่าผิดในเรื่องของจารีตประเพณี อย่างเช่นว่าบ้านเราถือว่าการฉันอาหารในเวลาวิกาลเป็นความผิดมาก ชาวบ้านเห็นแล้วพอ ๆ กับอาบัติปาราชิกเลย หรือไม่ก็ภิกษุดื่มสุรา ทั้ง ๆ ที่เป็นแค่ปาจิตตีย์ สามารถปลงอาบัติได้ แต่ว่าในสายตาชาวบ้านนั้น โทษหนักพอกับอาบัติปาราชิก..!

ในเมื่อจารีตประเพณีเป็นเช่นนั้น ก็ต้องตัดสินไปตามความนิยมของคนส่วนมาก ก็คือต้องให้สึกหาลาเพศไป จะได้ไม่อยู่ทำความเสียหายให้มากไปกว่านั้น ก็แปลว่าการตัดสินความของเรา อันดับแรกเลย เอาพระวินัยเป็นหลัก หลังจากนั้นยังต้องดูกฎหมายบ้านเมืองและจารีตประเพณี

เพราะว่าอย่างการฉันอาหารหลังเที่ยงไปแล้ว ถ้าตะวันยังไม่ตกดิน ประเทศพม่าเขาไม่ได้ว่าอะไร เนื่องเพราะว่าเขาตีความคำว่าวิกาลเหมือนกัน ภิกษุเข้าบ้านในเวลาวิกาล ก็คือหลังพระอาทิตย์ตกดิน ภิกษุฉันอาหารในเวลาวิกาล คือหลังพระอาทิตย์ตกดิน ก็แปลว่า ๔ - ๕ โมงเย็น ยังสามารถที่จะฉันได้

แต่บ้านเราตีความพระธรรมวินัยลักลั่นกัน คือภิกษุเข้าบ้านในเวลาวิกาล หมายเอาหลังพระอาทิตย์ตกดินไปแล้ว ส่วนภิกษุฉันอาหารในเวลาวิกาล นับเอาหลังเที่ยงไปแล้ว กลายเป็นว่าของเราตีความศัพท์คำเดียวกัน จนความหมายต่างกัน

วิ (วิเศษ แจ่มแจ้ง แตกต่าง) กาล (เวลา) ถ้าคำนี้ต้องแปลว่าเวลาที่ต่างจากปกติ ก็แปลว่าไม่ใช่กลางวัน แล้วทำไมเราถึงไปแปลว่าหลังเที่ยงกับหลังพระอาทิตย์ตกดิน ? แต่ในเมื่อจารีต ก็คือความนิยมของบ้านเราเป็นอย่างนี้ เราก็ต้องถือตามนี้ ไม่ใช่ว่าเราจะไปประพฤติปฏิบัติตามแบบของพม่า จะทำอย่างนั้นก็ได้ แต่ถ้าโดนจับได้ก็ไม่แคล้วโดนสึก..!