[เถรี]

พวกเราถึงจะร่ำเรียนเพื่อที่จะให้มีความรู้และแปลพระไตรปิฎกได้ถูกต้อง เสียดายเมื่อวานที่ท่านทั้งหลายไม่ได้ฟังกระผม/อาตมภาพบรรยายให้กับบรรดา "ว่าที่พระอุปัชฌาย์" ฟัง ก็เพราะว่าการสวดกรรมวาจา ต้องแปลบาลีให้ท่านฟังทุกประโยค บุคคลที่เรียนบาลีมาจะได้เปรียบมาก เพราะว่าถ้าเข้าใจความหมาย จะจำขั้นตอนของการบวชได้ง่ายกว่ามาก

ในเมื่อเป็นเช่นนั้น การเรียนของพวกเราจึงเป็นการเรียนเพื่อแปลพระไตรปิฎก เขาถึงได้ว่า "ภาษาบาลีเป็นภาษาเพื่อรักษาพระไตรปิฎก" กระผม/อาตมภาพไม่มีโอกาสเรียนเพื่อเอาประโยค แต่ก็คงอยู่แบบเดียวกับหลวงปู่ชุ้น ครูบาอาจารย์ ก็คือพระเดชพระคุณหลวงปู่พระธรรมเสนานี (ชุณห์ กิตฺติวณฺโณ) อดีตเจ้าคณะจังหวัดนครปฐม แล้วก็เป็นอดีตที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดนครปฐม

ท่านเองไม่มีประโยคบาลี ถ้าหากว่าวิทยฐานะก็คือนักธรรมชั้นเอก แต่ความรู้บาลีของท่าน ประโยค ๙ ยังต้องหลบให้ เนื่องเพราะว่าถึงเวลาสวดมนต์ พอผิดปุ๊บท่านจะบอกเลย "หยุดเดี๋ยวนั้นเลย แก้ให้ถูก" เพราะว่าถ้าไม่เตือนตอนนั้นเลย คนที่ผิดก็มักจะจำไม่ได้..!

ในเมื่อเป็นเช่นนั้น ต่อให้พวกเราเรียนแล้ว ไม่ได้คิดที่จะหวังได้ยศได้ตำแหน่งอะไร แต่ว่าการเรียนบาลีหลักใหญ่ใจความก็คือ ถ้าปฏิบัติธรรมไปด้วย จะสามารถเข้าใจและแปลได้ลึกซึ้งกว่ามาก ไม่อย่างนั้นแล้วเราจะได้แค่เปลือกเท่านั้น ก็คือแปลเฉพาะตามศัพท์ เข้าไม่ถึงอรรถ คือความหมายที่แฝงอยู่อย่างแท้จริง

แค่ "มัชฌิมาปฏิปทา" คำเดียว ท่านก็แปลว่า "ทางสายกลาง" แล้วทางสายกลางนั้นกลางอย่างไร ? กลางระหว่างทางโลกและทางธรรม ? กลางระหว่างโลกียะและโลกุตระ ? กลางอยู่ระหว่างรูปฌานกับอรูปฌาน ? หรือว่าเป็นกลางแบบไม่เกาะทั้งซ้ายทั้งขวา ดีก็วางชั่วก็วาง ? ขึ้นอยู่กับว่าท่านปฏิบัติไปถึงระดับไหน ก็จะแปลได้แค่นั้น

ดังนั้น..ในเรื่องของการเรียนการศึกษาจึงเป็นเรื่องสำคัญ อย่าปล่อยเวลาให้เสียเปล่า การท่องบาลีเป็นการภาวนาที่ดีมาก กระผม/อาตมภาพยืนยัน แล้วทุกวันนี้ที่แปลบาลีได้ก็เพราะท่องบาลีนั่นแหละ ท่องไป ๆ รู้สึกเหมือนอะไรแตกโป๊ะอยู่ในหัวสมอง แล้วเข้าใจหมดเลยว่าต้องแปลอย่างไร..! พวกท่านลองไปเสี่ยงดวงท่องบาลีดูบ้างก็ได้ เผื่อว่าถึงเวลาแปลประโยคบาลีถูกใจครูบาอาจารย์ จะได้มี "มหา" นำหน้ากับเขาบ้าง

สำหรับวันนี้ก็ขอเรียนถวายพระภิกษุสามเณรของเรา และบอกกล่าวแก่ญาติโยมแต่เพียงเท่านี้

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เสียงธรรมจากวัดท่าขนุน
วันพุธที่ ๒๖ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๖๘
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย เผือกน้อย)