[สุธรรม]

ถาม : ปัจจุบันภาวนาพระคาถาเงินล้าน พร้อมกับจับภาพพระพุทธรูปองค์เล็ก ๆ ที่จุดกึ่งกลางหน้าอก และพยายามกำหนดรู้ลมหายใจเข้าออกไปด้วย

ขณะปฏิบัติมีความรู้สึกว่าอารมณ์ไม่เป็นหนึ่งเดียว จิตสลับไปรู้ที่ภาพพระบ้าง รู้ตำแหน่งที่จับภาพพระบ้าง รู้คำภาวนาพระคาถาเงินล้านบ้าง รู้ลมหายใจบ้าง

๑. การที่มีอารมณ์กรรมฐานหลายอย่าง เป็นเครื่องขัดขวางไม่ให้เข้าถึงฌานหรือไม่ครับ เพราะจิตสลับไปรู้อารมณ์หลายอย่างจนไม่เกิดความเป็นหนึ่งเดียว ?

๒. เป็นไปได้หรือไม่ที่จิตจะรู้อารมณ์กรรมฐานทั้งหมดได้ในแต่ละขณะจิต ในกรณีที่อารมณ์กรรมฐานมีหลายอย่างเช่นที่ปฏิบัติอยู่นี้ ที่สงสัยเพราะเคยได้ยินมาว่าจิตรู้อารมณ์ได้แค่ครั้งละอย่างเดียว ?

๓. หากเป็นไปได้เราควรมุ่งโดยเน้นที่อารมณ์เดียว อย่างใดอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ หรือพยายามทำพร้อมกันทั้งหมดให้ได้จะดีที่สุดครับ ?

๔. หากใช้อารมณ์กรรมฐานตามเดิม แต่จะเน้นอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่งเป็นพิเศษ ควรเลือกเน้นที่อารมณ์ใดระหว่าง คำภาวนาพระคาถา ภาพพระ จุดกลางอก หรือลมหายใจ ซึ่งเป็นอารมณ์ที่จิตจะเข้าถึงอัปปนาสมาธิได้โดยง่ายที่สุดครับ ?
ตอบ : ทำทีละอย่าง เกิดผลแล้วทบทวนบ่อย ๆ ค่อยไปทำร่วมกับอย่างอื่น