[เถรี]

อย่าลืมว่าในส่วนของประโยค ๔ นั้น ที่ยากก็คือการแปลไทยเป็นมคธ ในเมื่อท่องแล้วไม่รู้เรื่อง แกก็เปิดไปเรื่อย ปรากฏว่าพอไปถึงหน้าหนึ่ง ความรู้สึกบอกชัด ๆ เลยว่า "ออกตรงนี้" แกก็ดูแค่สองหน้านั่นแหละ แล้วออกจริง ๆ..! วันประกาศผลสอบ สามเณรจักรฤกษณ์ได้ประโยค ๔ กระผม/อาตมภาพจะทวนคำด่าของหลวงพ่อเจ้าคณะจังหวัดตอนนั้นให้ฟัง ท่านบอกว่า "ไอ้เหี้..โลกนี้ไม่ยุติธรรม คนชั่วมันได้ดี..!" เพราะฉะนั้น..ถ้าหวังฟลุคแบบนั้น ในอดีตคุณจะต้องมีทิพจักขุญาณมาก่อน เพราะว่าสิ่งนั้นคือทิพจักขุญาณ แต่บางคนใช้คำว่าลางสังหรณ์

หรือถ้าจะเอาโชคดีอีกท่านหนึ่งก็โน่นเลย ท่านอาจารย์พระมหาสันติ โชติกโร ป.ธ. ๙ อดีตรองเจ้าคณะอำเภอห้วยกระเจา อดีตเจ้าอาวาสวัดราษฎร์ประชุมชนาราม (วัดท่ามะขาม) จังหวัดกาญจนบุรีนั้นว่างเว้นจากมหาประโยค ๙ ไป ๒๐ ปีเต็ม

ท่านอาจารย์พระมหาสันติสอบได้ปีที่ ๒๑ ท่านไปติวบาลีที่วัดสร้อยทอง ไปนอนอ่านหนังสืออยู่หลังพระประธานในพระอุโบสถ ตอนนั้นท่านจะสอบประโยค ๗ ซึ่งประโยค ๗ เป็นประโยคที่ยากมาก เพราะว่าเนื้อหาจะต่างจากประโยค ๖ เยอะมาก โดยเฉพาะในส่วนการแต่งฉันท์ภาษาบาลีและโยชนาที่เราไม่คุ้นชินเลย

อาจารย์สันติอ่านไปอ่านมาง่วง..กูหลับ..! เห็นเทวดารักษาองค์พระเดินออกจากพระประธานมา ชี้บอกว่า "ให้ดูหน้านี้" ตื่นขึ้นมาท่านจำได้ รีบทำเครื่องหมายไว้เลย แล้วก็ท่องเฉพาะตรงนั้น ออกจริง ๆ ด้วยครับ..! พอสอบประโยค ๘ ท่านก็เลยไปวัดสร้อยทองอีก แต่ตอนนี้นอนให้ตาย เทวดาก็ไม่มา "มึงมีบุญแค่นั้นแหละ ไปขวนขวายเอาเองก็แล้วกัน"

เพราะฉะนั้น..ในเรื่องของบาลี ถ้าหากว่าเราท่องก็ต้องทำอย่างหลวงพ่อพุธ ฐานิโย - ท่านเจ้าคุณพระราชสังวรญาณ วัดป่าสาลวัน จังหวัดนครราชสีมา กระผม/อาตมภาพเวลาไปคุยกับท่านนี่ ท่านชวนคุยดึกดื่นเที่ยงคืน ตี ๑ ตี ๒ ไม่เลิกหรอก เพราะว่าพระสายวัดป่า โดยเฉพาะที่ทันหลวงปู่มั่นด้วย กลางคืนคือเวลาปฏิบัติธรรม ท่านยิ่งคุยก็ยิ่งตาใส กระผม/อาตมภาพเองนี่ ๕ ทุ่ม เที่ยงคืนก็หัวทิ่มพื้นไป ๓ - ๔ รอบแล้ว..!

ท่านบอกว่าท่านก็ท่องบาลีตามปกติ แต่ท่องไปท่องมา "อ้าว..กูอยู่ตรงนี้ แล้วไอ้นั่นเป็นใครวะ ?" ก็คือกายในท่านหลุดออกไปเฉยเลย เห็นไอ้กายนอกนั่งท่องบาลีอยู่ "แล้วนี่กูเป็นใคร ?" บุคคลที่มีของเก่าอยู่ การท่องบาลีหรือท่องนักธรรมอะไรก็ตาม เท่ากับเป็นการภาวนาไปในตัว