[เถรี]

ครั้นเมื่อคณะกรรมการทุกฝ่ายเข้าที่ตรวจประเมินพร้อมแล้ว ก็รอท่านรองผู้ว่าราชการจังหวัดปทุมธานี ซึ่งวันนี้ทำหน้าที่แทนผู้ว่าราชการจังหวัดที่ติดราชการเร่งด่วน เมื่อท่านมาถึงจึงได้เริ่มทำพิธีเปิดการตรวจประเมินต่าง ๆ

คราวนี้เมื่อถึงช่วงท้ายของการตรวจประเมินนั้น ท่านรองผู้ว่าราชการจังหวัดปทุมธานีได้นำหัวหน้าส่วนราชการต่าง ๆ ปฏิญาณตนในการนำเอาศีล ๕ เป็นหลักดำเนินชีวิต โดยที่ท่านได้กล่าวถึงศีล ๕ ข้อและธรรม ๕ ข้อด้วย แต่ว่าด้วยความที่ท่านก็ไม่ได้สันทัดจัดเจนมาก จึงกล่าวอยู่ในลักษณะที่ว่าขาดความคล่องตัวไปหน่อย

ในเรื่องของศีลนั้น ส่วนหนึ่งพวกเราบางทีก็รักษาเองได้โดยอัตโนมัติ แต่เราท่านทั้งหลายต้องเข้าใจว่าการรักษาศีลนั้น จะเป็นศีลหรือไม่เป็นอยู่ที่เจตนาในการงดเว้น ไม่ใช่ว่าเราไม่ได้ฆ่าสัตว์ เราก็มีศีลข้อที่ ๑ แล้ว

เนื่องเพราะว่าศีล ๕ และธรรม ๕ ซึ่งใช้คำว่า เบญจศีลเบญจธรรมนั้น เป็นของที่คู่กัน ก็คือเราจะงดเว้นจากการทำปาณาติบาตได้ เราต้องประกอบไปด้วยจิตที่มีเมตตาต่อสัตว์โลก แล้วขณะเดียวกันยังต้องมีเจตนางดเว้นด้วย ดังเช่นองค์ประกอบของศีล ๕ ที่มีอยู่ว่า

๑) ปาโณ คือสัตว์นั้นมีชีวิตอยู่

๒) ปาณะสัญญิตา เรารู้ว่าสัตว์นั้นมีชีวิตอยู่

๓) วะธะกะจิตตัง เรามีจิตคิดจะฆ่า

๔) ปะโยโค ประกอบไปด้วยความเพียรพยายามในการฆ่า

และ ๕) เตนะมรณัง สัตว์นั้นตายลงด้วยความเพียรพยายามนั้น

ถ้าครบองค์ประกอบทั้ง ๕ นี้ก็แปลว่าท่านผิด ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์ แต่ไม่ใช่ที่มีผู้กล่าวว่า ถ้าเราไม่ตั้งใจฆ่าแล้วไม่ผิด เนื่องเพราะว่าองค์ประกอบทั้ง ๕ นั้น ต่อให้ท่านไม่เจตนา แต่ถ้าสัตว์นั้นตายลงไปเพราะเรา ก็ยังเป็น ๑ ในองค์ประกอบทั้ง ๕ นั้น แปลว่ามีส่วนผิดอยู่ ก็คือเป็นส่วนของกตัตตาวาปนกรรม ก็คือกรรมที่ทำโดยขาดเจตนา ไม่ใช่ว่าไม่มีโทษ หากแต่ว่ามีโทษเพียง ๑ ใน ๕ ส่วนเท่านั้น