[ตัวเล็ก]

อัตตหิตสมบัติ หมายถึง คุณสมบัติส่วนพระองค์ที่ทรงมีพระบุญญาธิการหนุนส่ง ให้สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ผู้ทรงคุณอันประเสริฐ ทรงมีพละคือกำลังของมหาบุรุษ ๕ ประการ ตามที่กล่าวเอาไว้ในพระบาลีว่า "พลํ ปญฺจวิธํ โลเก ปุริสสฺมึ มหคฺคเต" แปลความว่า มหาบุรุษผู้มีอัธยาศัยใหญ่ในโลก ย่อมมีกำลัง ๕ ประการ กล่าวคือ

๑) พาหาพละ คือ กำลังแขน หรือเรียกง่าย ๆ ว่า กำลังกาย หมายถึงว่า ทรงมีสุขภาพพลานามัยที่แข็งแรง สามารถใช้กำลังนี้ในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่ได้เป็นอย่างดี

๒) โภคพละ คือ กำลังแห่งโภคสมบัติ ได้แก่ การมีทุนทรัพย์ที่สมบูรณ์บริบูรณ์ พร้อมที่จะพระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์ และพระบรมราชูปถัมภ์ต่าง ๆ

๓) อมัจจพละ คือ กำลังแห่งอมาตย์ องคมนตรี เสนา ข้าราชบริพาร เป็นคณะสนองงานที่เก่งกล้าสามารถ และประกอบไปด้วยความจงรักภักดี

๔) อภิชัจจพละ คือ กำลังแห่งชาติตระกูลอันสูง หมายความว่า ทรงเป็นอุภโตสุชาต ผู้มีพระชาติกำเนิดที่ประเสริฐทั้งฝ่ายพระบิดาและพระมารดา มาจากตระกูลแห่งกษัตริย์ขัตติยราชวงศ์

๕) ปัญญาพละ คือ กำลังปัญญา หมายถึง ความฉลาดเฉียบแหลมที่เกิดจากการศึกษาและการคิดอย่างแยบคาย ที่ช่วยให้สามารถวินิจฉัยเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้ถูกต้อง และสามารถแก้ไขปัญหาได้เป็นอย่างดี

ในกำลังทั้ง ๕ ประการนี้ กำลังกายจัดไว้ต่ำสุด กำลังปัญญานั้นถือว่าประเสริฐที่สุด